هوش مالی و سواد مالی، خواهرهای دوقلویی هستند که خیلی‌ها آن‌ها را با همدیگر اشتباه می‌گیرند. آنقدر که آدم شک می‌کند، نکند آن‌ها یک نفرند. پس بگذارید برویم سراغ نفر اول:

هوش مالی

هوش مالی بیشتر یک عبارت ذوقی است تا واژه‌ای با دقت و تعریف علمی. رابرت کیوساکی هوش مالی را توانایی حل مشکلات مالی از طریق نگرش‌ها و دانش مالی درست می‌داند به‌طوری‌که باعث ایجاد رفتارهای مالی درست در افراد می‌شود. او هوش مالی هر فرد را به پنج بخش تقسیم می‌کند:

• درآمدزایی: هر اندازه افراد درآمد بیشتر یا راه‌های کسب درآمد جدیدتری داشته باشند هوش مالی بالاتری دارند.

• حفظ پول: حفاظت از پول به ویژه در برابر مالیات دومین بخش از هوش مالی است.

• بودجه‌بندی پول: اینکه فرد قادر باشد صرف‌نظر از میزان درآمد خود، خوب زندگی کرده و در عین حال سرمایه‌گذاری کند به سطح بالایی از هوش مالی نیاز دارد که با توجه به باقیمانده پول بعد از انجام مخارج اندازه‌گیری می‌شود.

• تقویت پول: این بخش از هوش مالی با توجه به بازدهی سرمایه‌گذاری‌ها مشخص می‌شود. هرچه فرد از طریق سرمایه‌گذاری‌های خود سود بیشتری حاصل کند هوش بالاتری دارد.

• بهبود اطلاعات مالی: اطلاعات مالی تنها به معنی مفاهیم مالی پایه نیست بلکه همچنین به معنی اطلاعات دقیق از سرمایه‌گذاری‌هایی است که انجام می‌دهد.

سواد مالی

در مقابل، تعاریف زیادی از سواد مالی وجود دارد. در برخی سواد مالی یک مفهوم کاملاً وسیع است که درکی از اقتصاد و اینکه چگونه تصمیمات خانوادگی توسط شرایط و پیش‌آمدهای اقتصادی تحت تأثیر قرار می‌گیرد را شامل می‌شود. اما برای برخی سواد مالی به طور محدود بر مدیریت پول، بودجه‌بندی، پس‌انداز، سرمایه‌گذاری و بیمه تمرکز دارد. یکی از جامع‌ترین و گسترده‌ترین تعاریف از سواد مالی توسط سازمان همکاری اقتصادی و توسعه انجام شده است. طبق این تعریف سواد مالی عبارت است از: «دانش و آگاهی از مفاهیم مالی و همچنین مهارت و انگیزه استفاده از این دانش به منظور ایجاد تصمیم‌های مؤثر اقتصادی در تمامی موضوعات مالی به منظور بهبود رفاه مالی و همچنین مشارکت مؤثر در اقتصاد». بر این اساس سواد مالی شش جنبه اساسی یک فرد را شامل می‌شود:

• کار و درآمد

• خرید کالاها و خدمات

• پس‌انداز

• اعتبار و بدهی

• سرمایه‌گذاری

• مدیریت ریسک و بیمه

• تصمیم‌گیری مالی

با توجه به این توضیحات می‌توان گفت که آن‌ها دو اصطلاح متفاوت برای بیان یک موضوع هستند. هوش مالی، بیشتر روی ویژگی‌های ذاتی و شم اقتصادی و بعد نگرشی تأکید دارد و خواهر دوقلوی آن، سواد مالی بر جنبه اکتسابی و دانش و رفتار مالی. البته در ادبیات مالی شخصی این دو مکرر به جای هم استفاده می‌شوند.