برنامه‌ریزی مالی چیست و چه مراحلی دارد؟
بدون برنامه‌ریزی مالی همیشه هشت‌مان گروی نه‌مان است و خواستههایمان در زندگی، در حد یک رؤیا باقی می‌ماند.
مفهوم برنامه‌ریزی مالی
حتماً بارها و بارها تجربه کرده‌اید که موجودی داخل کیف و جیب و کارت‌تان کافی نبوده است و شما مانده‌اید که پول‌هایتان کجا خرج شده است. در آموزه‌های سواد مالی، گامِ نخست، مسلط بودن بر اوضاع مالی و داشتن حساب دخل و خرج‌هاست؛ اینکه بدانید در یک ماه چقدر درآمد دارید و چه هزینه‌هایی پرداخت می‌کنید.
درآمدهای گوناگونی مثل حقوق ثابت، همکاری پروژه‌ای، کار با اسنپ و تپسی؛ و هزینه‌هایی مثل رفت و آمد، لباس و کفش، سینما و استخر و تفریح، ورزش، دکتر و دوا و دیگر هزینه‌ها.
اما این پایان کار نیست. باید هزینه‌های آینده را هم روی کاغذ آورد. اینکه در آینده چه چیزهایی می‌خواهید بخرید؟ لپ‌تاب، موتور، خودرو، خانه و... .
برای خرید این چیزها، چه کارهایی لازم است انجام دهید؟ پس‌انداز داشته باشید؟ هزینه‌های‌تان را کاهش دهید؟ درآمدتان را افزایش دهید؟ از دوستان و آشنایان، صندوق‌های قرض‌الحسنه قرض بگیرید یا تسهیلات بانکی دریافت کنید؟ یا سرمایه‌گذاری کنید؟
همچنین چگونه مخاطرات آینده در هزینه‌ها، رویدادها و سرمایه‌گذاری‌ها را مدیریت می‌کنید؟ برای مثال، چگونه خسار‌‌ت‌های ناشی از آتش‌سوزی، تصادف، حوادث و هزینه درمان بیمار‌ی‌ها را کاهش داده یا به شخص دیگری (بیمه) منتقل می‌کنید؟ یا ریسک‌های سرمایه‌گذاری را چگونه کاهش می‌دهید؟
به برنامه‌ریزی درباره این امور، برنامه‌ریزی مالی می‌گویند.
برنامه‌ریزی مالی یعنی
- ثبت میزان درآمدها و هزینه‌هایی که در حال حاضر داریم.
- ثبت هزینه‌هایی که باید در آینده انجام بدهیم و پیش‌بینی درآمدهایی که باید این هزینه‌ها را پوشش دهد.
- درآمدهای کنونی را برای استفاده بهتر در آینده و پیشرفت کشور سرمایه‌گذاری کنیم.
- بدهی‌های خویش را به حداقل رسانده و بازپرداخت به موقع آن‌ها را مدیریت کنیم تا اعتبارمان نیز حفظ شود.
- مخاطرات و ریسک‌هایی که متوجه ما و دارایی ما هستند را مدیریت کنیم.
اهمیت برنامه‌ریزی مالی
هر چیزی که قابل اندازه‌گیری نیست، قابل کنترل نیست و هر چیزی که قابل کنترل نیست، قابل مدیریت نیست. همان‌طور که بدون برنامه‌ریزی زمانی، دچار روزمرگی می‌شویم، وقت کم می‌‌‌آوریم و به خودمان می‌آییم و می‌بینیم به خیلی از آرزوها و خواستههایمان نرسیده‌ایم، بدون برنامه‌ریزی مالی نیز همین اتفاق می‌افتد. یا همیشه هشت‌مان گروی نه‌مان خواهد بود یا خواستههایمان در زندگی، در حد یک رؤیا خواهد ماند.
برخی تصور می‌کنند برنامه‌ریزی مالی فقط برای ثروتمندانی است که باید تصمیم بگیرند کجا سرمایه‌گذاری کنند. برخی دیگر گمان می‌کنند برنامه‌ریزی مالی مخصوص کم‌درآمدهایی است که از سطح معیشتی مناسبی برخوردار نیستند؛ در نتیجه باید با حساب و کتاب زندگی کنند. در حالی که نه چنین است و نه چنان! بلکه با هر سطحی از درآمد، برنامه‌ریزی مالی لازم است.
برنامه‌ریزی مالی، فرآیند مدیریت پول برای دستیابی به رضایت اقتصادی است. فرآیند برنامه‌ریزی باعث کنترل موقعیت مالی می‌شود. هر فرد و خانواده‌ای دارای موقعیت مالی منحصر به فردی است؛ بنابراین ضروری است فعالیت‌های مالی هر شخص، به صورت دقیق و شخصی، برنامه‌ریزی شود تا به نیازها و اهداف تعیین شده دست یافته شود. موقعیت‌های زندگی، ارزش‌های شخصی و عوامل اقتصادی روی برنامه‌ریزی مالی شخصی اثر می‌گذارند.
مراحل برنامه‌ریزی مالی
ﺑﺮﻧﺎمه‌ریزی ﻣﺎﻟﯽ دارای 6 مرحله است: تعیین موقعیت ﻣﺎﻟﯽ ﮐﻨﻮﻧﯽ، هدفگذاری مالی بر اساس ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻧﯿﺎزهای ﮐﻮﺗﺎهﻣﺪت و ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت، شناسایی گزینه‌های گوناگون، ارزیابی گزینه‌ها، ایجاد و اجرای ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎمه عملیاتی مالی همه ﺟﺎنبه ﺑﺮای ﭘﻮﺷﺶ ﺗﻤﺎم ﻧﯿﺎزها ﺑﺎ درﻧﻈﺮﮔرفتن ﻣﺤﺪودﯾﺖهای ﻣﺎﻟﯽ و در انتها، ارزیابی و تجدیدنظر برنامه مالی. اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ به درآﻣﺪ، هزینه‌ها، ﻧﯿﺎزهای زﻧﺪﮔﯽ، اهداف و تمایلات هر ﺷﺨﺺ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد.
1. تعیین موقعیت مالی کنونی؛ در اولین گام، وضعیت فعلی درآمد، پس‌انداز، هزینه‌های زندگی و بدهی خود را تعیین کنید. تهیه فهرستی از دارایی‌های فعلی، بدهی‌ها و مصارف گوناگون، یک مبنا برنامه‌ریزی مالی در اختیار شما قرار می‌دهد.
2. ایجاد اهداف مالی؛ شما باید به طور دوره‌ای، اهداف مالی خود را تجزیه و تحلیل کنید. هدف از این تجزیه و تحلیل، جداسازی نیارها از خواسته‌هایتان است. هدفگذاری خوب، برای برنامه‌ریزی مالی، حیاتی است.
3. شناسایی گزینه‌ها؛ هنگام تصمیم‌گیری، گزینه‌های جایگزین نیز وجود دارد. برای مثال، شما در ابتدا فکر می‌کنید به خرید وسیله نقلیه برای رفتن به محل کار نیاز دارید. با تأمل و کسب آگاهی بیشتر، گزینه‌های دیگری مانند لیزینگ وسیله نقلیه، خرید شراکتی وسیله نقلیه و حتی استفاده از وسایل نقلیه عمومی به عنوان جایگزین به ذهن شما می‌رسد.
4. ارزیابی گزینه‌های گوناگون؛ هر یک از گزینه‌های پیش‌ِرو، ممکن است الزامات، پیامدها و خطراتی داشته باشند. در این مرحله به ارزیابی گزینه‌ها برای انتخاب درست می‌پردازید. پیش‌بینی شرایط آینده مانند شرایط اقتصادی و اجتماعی، از عوامل مؤثر بر ارزیابی گزینه‌ها هستند.
5. ایجاد و اجرای برنامه عملیاتی؛ شما اکنون آماده هستید یک برنامه مالی عملیاتی برای دستیابی به اهداف خود داشته باشید. برای مثال، می‌توانید با کاهش هزینه‌ها یا افزایش درآمد از طریق اضافه‌کاری، بیشتر پس‌انداز کنید.
6. بررسی، ارزیابی و تجدیدنظر برنامه مالی؛ برنامه‌ریزی مالی یک فرآیند پویا است و با انجام یک اقدام خاص پایان نمی‌یابد. شما باید تصمیمات مالی خود را به طور منظم ارزیابی کنید. بازبینی کامل امور مالی، حداقل یک بار در سال، ضروی است. تغییر عوامل مؤثر بر برنامه‌ریزی مالی مانند عوامل فردی، اجتماعی و اقتصادی می‌تواند نیاز به ارزیابی مکرر داشته باشد.
هشتگ‌های مرتبط
نظر خود را بنویسید
مطالب پیشنهادی
-
آموزه‌های سواد مالی درباره خرج
گفتگوی دکتر کمیل رودی و فرهاد جم در برنامه خانه تو؛ شبکه چهارم سیما؛ قسمت دوم
-
اهمیت سواد مالی در دو جریب زمین
کشاورز بدهکاری که اگر طی سه ماه بدهی‌اش را تصفیه نکند، زمین زراعی‌اش را از دست می‌دهد.
-
پنج باور غلط درباره بودجه‌بندی که نباید باورشان کنید
این باورها، بودجه‌بندی را ابزاری خشک و سخت‌گیرانه می‌دانند
-
-
برای اجاره خانه، به چه نکاتی دقت کنیم؟
برای اجاره خانه، مؤلفه‌های مهمی باید در نظر گرفته شود تا در مدت سکونت، آسایش لازم را داشته باشید.
-
نظرات
خیلی خوب بود فقط کاش مبحث اینکه چجوری نیاز را از خواسته تشخیص بدهیم را بیشتر توضیح میدادید و با مثال جلو میرفتید
با سلام. تفاوت نیاز با خواسته، هایپرلینک شده و با کلیک روی آن، قابل مطالعه است.
مطالب آموزنده بود
ممنونم .
کاش شماتیک تر و ملموس تر بود... اونطور بهتر در ذهن نقش میبست
سپاس از مطالب مفید و موجزتان به نظرم یک نکته مهمی که در این مقاله بود این بود که هر فردی با هر سطح درآمدی که دارد "باید" برنامه ریزی مالی داشته باشد. همچنین توانایی تمایز بین نیاز و خواسته
ممنون توضیحات خوبی بود فقط اگ یه نمونه قابل لمس از برنامه ریزی ذکر میشد قابل فهم تر و جذاب تر میشد به نظرم
ممنون عالی بود
بسیار جالب و آموزرنده بود واقعا مطلب مهمی است .برنامه ریزی مالی. اقتصاد پایه یک مملکت و یک خانواده است پس مدریت مالی بهتر زندگی بهتر
مطالب خیلی آموزنده بود و به نظر بنده هر شخصی با هر درآمدی باید برنامه ریزی مالی رو داشته باشه.