سواد مالی، اهرمی راهبردی برای ارتقای توانمندی مالی اقلیت‌ها

گزارشی از نشست جهانی «به‌کارگیری آموزش‌های مالی برای مبارزه با نابرابری نژادی»

پیشینۀ تاریخی ایالات متحده گویای آن است که تبعیض نژادی علیه سیاه‌پوستان این کشور، ریشه‌ای عمیق و پایدار دارد. نژادپرستی تاریخی همچنان تبعیض‌های نظام‌مند را تغذیه کرده و به نابرابری‌های نژادی موجود دامن می‌زند. این نابرابری‌ها بیش از هر چیز، اوضاع مالی سیاه‌پوستان را تحت تأثیر قرار داده است. داده‌ها و شواهد نشان می‌دهد سطح رفاه مالی آمریکایی‌های سیاه‌پوست، حتی پیش از همه‌گیری کرونا، در مقایسه با سفیدپوستان پایین‌تر بوده و بحران کووید19 نیز این شکاف را عمیق‌تر کرده است.
نگرانی اندیشمندان از آسیب‌پذیری روزافزون این قشر، مؤسسۀ جی‌فلک را بر آن داشت تا پنجمین نشست خود را به موضوع «به‌کارگیری آموزش‌های مالی برای مبارزه با نابرابری نژادی» اختصاص دهد. نشست پنجم در 24 فوریۀ 2021 برگزار شد و تد بک، عضو شورای مشورتی جی‌فلک و مدیرکل سابق سازمان اوقاف ملی برای آموزش‌های مالی (نِفی)، مدیریت آن را بر عهده داشت. در این نشست، آناماریا لوساردی، مدیر علمی جی‌فلک، از پژوهش‌های جدید این مؤسسه دربارۀ سیاه‌پوستان آمریکا سخن گفت و جیسون یانگ، عضو سابق شورای مشورتی اُباما در زمینۀ توانمندسازی مالی جوانان آمریکایی، شرحی از نوآوری‌های خود برای ارتقای سواد مالی جوانان آمریکایی، شامل بازی‌ها و برنامه‌های دیجیتال، ارائه داد.

تازه‌ترین یافته‌ها دربارۀ سواد مالی زنان آمریکایی آفریقایی‌تبار

تازه‌ترین یافته‌ها دربارۀ سواد مالی زنان آمریکایی آفریقایی‌تبار

 پروفسور آناماریا لوساردی، بنیان‌گذار و مدیر علمی جی‌فلک و استاد اقتصاد دانشگاه جرج ‌واشینگتن

مؤسسۀ جی‌فلک در سال 2019 دربارۀ سواد، رفاه و تاب‌آوری مالی در بین آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار گزارشی منتشر کرد. به گفتۀ آناماریا لوساردی، این گزارش نشان می‌دهد حتی پیش از وقوع کرونا، آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار نسبت به سفیدپوستان از نظر مالی شکننده‌تر بوده‌اند و بنابراین، در مواجهه با شوک‌ بزرگی مثل بحران کووید19 به مراتب آسیب‌پذیرترند. از سوی دیگر، دانش آن‌ها و به ویژه زنان سیاه‌پوست، در حوزه‌های مالی مهمی مثل ریسک و مدیریت ریسک کمتر است. پروفسور لوساردی همچنین یافته‌های آخرین پژوهش جی‌فلک دربارۀ وضعیت مالی زنان آفریقایی‌تبار و اسپانیایی‌تبار آمریکا را نشان‌دهندۀ تفاوت‌های بزرگ در رفاه مالی زنان سیاه‌پوست در مقایسه با زنان سفیدپوست آمریکا دانست. او در ادامه، خلاصه‌ای از یافته‌های مهم آن پژوهش ارائه کرد:

  • سطح سواد مالی زنان بسیار پایین است. همۀ زنان به طور کلی از آموزش‌های مالی بی‌بهره‌اند و فقط 30 درصد آن‌ها این آموزش‌ها را دریافت می‌کنند.
  • کمتر از 10 درصد زنان سیاه‌پوست در مفاهیم مالی پایه، مانند نرخ بهره، بهرۀ مرکب، تورم و تنوع‌بخشی ریسک باسوادند.
  • کیفیت و مدت آموزش‌های مالی برای زنان آفریقایی‌تبار متفاوت است. این گروه از زنان معمولاً کمتر از 10 ساعت آموزش‌ مالی دریافت کرده‌اند.
  • تفاوت‌های بسیاری در سلامت مالی زنان گروه‌های مختلف به چشم می‌خورد که بخشی از آن‌ به ساختار خانواده برمی‌گردد.

خانم لوساردی از نیازهای ویژۀ زنان سیاه‌پوست آمریکا نیز سخن گفت و تأکید کرد که نیازها و ویژگی‌های خاص این گروه از زنان باید در تدوین برنامه‌های سلامت مالی در نظر گرفته شود.

فناوری‌های دیجیتال در خدمت آموزش سواد مالی به سیاه‌پوستان

فناوری‌های دیجیتال در خدمت آموزش سواد مالی به سیاه‌پوستان

جیسون یانگ، عضو سابق شورای مشورتی اُباما در زمینۀ توانمندسازی مالی جوانان آمریکایی، بنیان‌گذار شرکت «آزمایشگاه‌ شگفت‌انگیز» و هم‌بنیان‌گذار و رئیس سابق سازمان «پروژۀ نبوغ پنهان»

جیسون یانگ از یافته‌های آزمایشگاه‌ شگفت‌انگیز در حوزۀ نوآوری‌‌های سلامت مالی و همسویی آن‌ها با نتایج به دست آمده از پژوهش‌های جی‌فلک خبر داد. بر اساس این یافته‌ها، آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار وضعیت مالی نسبتاً ضعیف‌تری دارند و کمبود دانش مالی، تأثیر بسیار گسترده‌ای بر آن‌ها گذاشته است.‌ همچنین شواهد نشان می‌دهد سیاه‌پوستان تمایل فراوانی به افزایش سواد مالی خود دارند؛ اما ترس از اشتباه در تصمیم‌‌گیری‌های مالی، آن‌ها را از اقدام و کمک خواستن باز می‌دارد.
آقای یانگ همچنین فعالیت‌ها و اهداف آزمایشگاه شگفت‌انگیز را این‌گونه تشریح کرد: «هدف ما در آزمایشگاه نوآوری‌های سلامت مالی این است که با کمک فناوری‌های دیجیتال، آموزش‌های مالی بدهیم و مردم را به پس‌انداز و سرمایه‌گذاری ترغیب کنیم. در این کار، از اصول علم اقتصاد رفتاری، طراحی کاربرمحور و بازی‌وارسازی استفاده می‌کنیم. به این صورت که افراد در سناریوهای مالی مختلف بازی می‌کنند و تأثیر تصمیم‌گیری‌های مالی خود را روی آواتارشان می‌بینند.»
به گفتهٔ جیسون یانگ، فدرال‌رزرو در سال 2019 داده‌هایی را منتشر کرده که نشان می‌دهد فقط حدود یک‌سوم خانوارهای سیاه‌پوست به طور مستقیم یا غیرمستقیم در بازار سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند. او ضمن تأکید بر اهمیت سرمایه‌گذاری و تأثیر آن بر تولید ثروت، برنامۀ بازنشستگی 401کِی را بسیار نتیجه‌بخش دانست. آقای یانگ همچنین به این سه راهکار موفقیت‌آمیز آزمایشگاه شگفت‌انگیز برای ارتقای رفتار مردم در حوزۀ سرمایه‌گذاری اشاره کرد:

  • تبیین اهمیت و ضرورت سرمایه‌گذاری زودهنگام
  • آموزش اصول اولیۀ سرمایه‌گذاری
  • آشنا کردن کارمندان با برنامۀ بازنشستگی 401کِی و تشویق آن‌ها به استفاده از این برنامه

جنگ‌افزار آموزش‌ سواد مالی برای مبارزه با نابرابری نژادی

حتی پیش از وقوع کرونا، آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار نسبت به سفیدپوستان از نظر مالی شکننده‌تر بوده‌اند و بنابراین، در مواجهه با شوک‌ بزرگی مثل بحران کووید۱۹ به مراتب آسیب‌پذیرترند.

آناماریا لوساردی

در بخش پرسش و پاسخ، اولین سؤال دربارۀ نقش آموزش‌های مالی در مبارزه با نابرابری‌های نژادی بود. آناماریا لوساردی در پاسخ، ابتدا از شکاف مالی چشمگیر در بین نژادها و قومیت‌ها سخن گفت. او برای اثبات این ادعا، به گزارش سال 2018 استناد کرد که بر اساس آن، آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار فقط به 35 درصد سؤال‌های سواد مالی پاسخ داده‌اند؛ در حالی که سفیدپوست‌ها تقریباً از پس پاسخگویی به 60 درصد این پرسش‌ها برآمده‌اند. خانم لوساردی سطح دانش مالی زنان را نیز بسیار پایین دانست و بر اهمیت توانمندسازی آن‌ها در زمینۀ ریسک و مدیریت ریسک تأکید ورزید. او برای پرداختن به این موضوع سه راهکار مطرح کرد:

  • ارتقای دسترسی به آموزش‌های مالی
  • بهبود کیفیت آموزش‌های مالی
  • متنوع‌سازی روش‌های آموزش‌ سواد مالی با در نظر گرفتن تفاوت‌های افراد، به منظور ارائۀ آموزش‌های اثربخش

پروفسور لوساردی با یادآوری تفاوت‌های زنان و لزوم توجه به نیازهای خاص زنان آفریقایی‌تبار آمریکا، تولید ثروت و بدهی و مدیریت بدهی را از موضوع‌های مهم و اولویت‌دار برای ارائۀ آموزش‌های مالی به این گروه برشمرد.

پروژۀ نبوغ پنهان

فدرال‌رزرو در سال ۲۰۱۹ داده‌هایی را منتشر کرده که نشان می‌دهد فقط حدود یک‌سوم از خانوارهای سیاه‌پوست به طور مستقیم یا غیرمستقیم در بازار سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند.

جیسون یانگ

جیسون یانگ با بیان اینکه نابرابری‌های نژادی را محصول تبعیض نژادی سازمان‌یافته، ساز و کارهای ظالمانۀ اقتصاد کلان و چپاولگری نظام مالی دربارهٔ سیاه‌پوستان می‌داند، ارائۀ راهکارهای سازمان‌یافته را چارۀ اصلی رفع این معضل قلمداد کرد. افزون بر این، آموزش آمریکایی‌های سیاه‌پوست در زمینۀ سواد مالی و نظام مالی را در کاهش این قبیل نابرابری‌ها بسیار مؤثر دانست. آقای یانگ در ادامه، فعالیت‌های پروژۀ نبوغ پنهان و نقش مهم آن را در آموزش و توانمندسازی مالی سیاه‌پوستان آمریکا تشریح کرد.
پروژۀ نبوغ پنهان، سازمانی غیرانتفاعی است که در زمینۀ ابداع فناوری، کارآفرینی و رهبری، به مردان جوان سیاه‌پوست آموزش می‌دهد. جیسون یانگ هدف اصلی سازمان را بسترسازی در حوزۀ فناوری و ایجاد اشتغال درآمدزا مطرح کرد و توضیح داد که در این سازمان، سواد مالی به معنای سنتی آن مطرح نیست، بلکه یکی از فعالیت‌های اصلی پروژۀ نبوغ پنهان، کمک به مردان جوان برای درک ارتباط بین آموزش، مهارت‌ها و توان بالقوۀ کسب درآمد است. دستیابی به این درک، دسترسی به شبکه‌ها و ابزارهای لازم را برای آن‌ها فراهم می‌کند تا روی آن اطلاعات کار کنند. در نهایت، آن‌ها یا به دنبال کارهای درآمدزا می‌روند یا در صورتی که کارآفرین شوند، توانایی ایجاد اشتغال برای خود و دیگران را خواهند داشت. به گفتۀ آقای یانگ، این فعالیت‌ها تأثیر زیادی در سوق دادن مردم به یادگیری و شناخت سواد مالی داشته است. نمونۀ بارز آن، دانش‌آموزانی هستند که پس از پایان تحصیلات دانشگاهی، با شرکت‌های معتبری مثل مایکروسافت و گوگل، قرارداد همکاری امضا کرده‌اند.

آموزش‌های مالی در مدارس و نقش آن در کاهش نابرابری‌های نژادی

کمتر از ۱۰ درصد زنان سیاه‌پوست در مفاهیم مالی پایه، مانند نرخ بهره، بهرۀ مرکب، تورم و تنوع‌بخشی ریسک باسوادند.

آناماریا لوساردی

پروفسور لوساردی با اتکا به برخی داده‌ها و شواهد، بر ضرورت ارائۀ آموزش‌های مالی در مدارس تأکید کرد. به گفتۀ او، برخی مطالعات دربارۀ جوانان نشان می‌دهد افراد باسواد مالی بسیار کم‌شمارند و بیشتر شامل مردان سفیدپوست در خانواده‌های تحصیل‌کرده می‌شوند. افزون بر این، برنامۀ سنجش بین‌المللی دانش‌آموزان (پیزا) دو یافتۀ بسیار مهم در اختیار ما می‌گذارد. یکی اینکه اگر چه ایالات متحده دارای یکی از پیشرفته‌ترین اقتصادها و مترقی‌ترین بازارهای مالی است، سطح سواد مالی نوجوانان آن در مقایسه با نوجوانان کشورهای دیگر، بالاتر نیست و آن‌ها در آینده با مسائلی مثل تأمین هزینه‌های تحصیل، دست به گریبان خواهند شد. یافتۀ دوم و مهم‌تر آن که یکی از پراهمیت‌ترین عوامل تعیین‌کنندۀ سواد مالی، سابقۀ خانوادگی است. بنابراین، نابرابری از همان سال‌های اول زندگی شروع می‌شود. آناماریا لوساردی این دو یافته را نشانهٔ اهمیت زیاد آموزش سواد مالی در مدارس تلقی کرد. تد بِک نیز دربارۀ اطلاعات پیزا گفت: «این آزمون، پانزده‌ساله‌های سراسر جهان را سنجش می‌کند و مردان و زنان در آن سن، رفتارهای مالی مشابهی دارند؛ اما این توازن در سنین بالاتر کاهش می‌یابد. بنابراین، تلاش برای ارائۀ آموزش‌های مالی برای حفظ همان آمار برای زنانی که وارد گروه‌های سنی بالاتر می‌شوند، عامل بسیار مهمی است.»

توصیه‌هایی برای دولت جدید آمریکا

جیسون یانگ به منظور ارائۀ توصیه‌هایی به دولت بایدن، از اقدامات موفقیت‌آمیز آخرین شورای ریاست جمهوری در این حوزه یاد کرد و گفت: «چیزی که بسیار دوست دارم ببینم، در اولویت قرار گرفتن موضوع آموزش سواد مالی در سطح ملی است تا امکان گسترش آن فعالیت‌ها فراهم شود و به معلمان بیشتری آموزش دهیم.» آناماریا لوساردی نیز به دولت جدید توصیه کرد زیست‌بومی ایجاد کند که همگان در آن امکانی برای رشد و شکوفایی بیابند و مبارزه با تبعیض نژادی، به هدف سیاستی آشکاری تبدیل شود؛ جایی که رونق اقتصاد کلان به بهبود اوضاع مالی همۀ مردم بینجامد. او آموزش‌های مالی را اهرمی راهبردی برای دستیابی به این زیست‌بوم دانست و بر ضرورت تدوین سیاست ملی هماهنگ در زمینۀ سواد و آموزش مالی تأکید ورزید. تِد بک نیز با تأیید گفته‌های این دو سخنران، تأکید کرد که دولت باید شرکت‌ها را به بررسی برنامه‌های منابع انسانی خود تشویق کند تا با در نظر گرفتن نقش مراقبتی زنان در خانواده، انعطافی در الگوهای استخدامی خود پدید آورند.

مسئولیت نهادها برای ترویج برابری و تاب‌آوری مالی

جیسون یانگ ایجاد و هدایت برنامه‌ها و مداخلاتی با هدف ترویج برابری و ارتقای تاب‌آوری مالی را وظیفۀ همۀ نهادها، از جمله دولت، مؤسسه‌های مالی خصوصی و شرکت‌های نوپای فین‌تک دانست و گفت: «ما در همۀ آن بخش‌ها به رهبری نیاز داریم؛ اما خیلی دوست دارم رهبری را در سطح ملی ببینم». او تصریح کرد که دولت فدرال بیش از هر نهاد و سازمان دیگری توانایی فراخواندن بخش‌های دولتی و خصوصی را دارد. آنا لوساردی نیز ضمن تأیید نظر آقای یانگ مبنی بر ضرورت هماهنگی ملی، به نقش بسیار مهم و اثربخش فین‌تک‌ها اشاره کرد.

بازنگری آموزش‌های سنتی مالی شخصی

گنجاندن سواد مالی در دروس دیگر مثل ریاضی، اقتصاد و حتی ادبیات، فرصت خوبی برای ارائۀ آموزش‌های مالی است.

جیسون یانگ

جیسون یانگ با تأکید بر ضرورت بررسی روش‌های آموزش سواد مالی و ارائۀ این آموزش‌ها به شیوه‌ای ساده و دست‌یافتنی، بهره‌گیری از فناوری و بررسی ساز و کارهای تولید ثروت در آمریکا، شامل مالکیت خانه، سرمایه‌گذاری و کارآفرینی را برای تحقق این هدف بسیار راهگشا دانست. او همچنین با صحبت دربارهٔ اهمیت زمینه در آموزش، گفت: «گنجاندن سواد مالی در دروس دیگر مثل ریاضی، اقتصاد و حتی ادبیات، فرصت خوبی برای ارائۀ آموزش‌های مالی است.» خانم لوساردی نیز پیشنهاد کرد رویکرد کل‌نگر به آموزش‌های سنتی مالی شخصی اضافه شود و علاوه بر تولید ثروت، به طرف دیگر ترازنامه، یعنی مدیریت بدهی نیز توجه شود. وی همچنین ذهنیت را امر مهمی در ارتقای توانمندی‌های مالی برشمرد و از یافته‌هایی سخن گفت که نشان می‌دهد اعتماد به نفس ضعیف زنان دربارۀ دانش مالی، موجب خودداری آن‌ها از سرمایه‌گذاری و دیگر فعالیت‌های مالی می‌شود. آنا لوساردی خاطرنشان کرد: «زنان باید بی‌پروا باشند و دست به کار شوند و بدانند لازم نیست از دانش کاملی برخوردار باشند. داشتن دانش ضروری است؛ اما بر پایۀ آن دانش، باید عمل هم بکنند و منفعل نباشند.» او فراگیری امور مالی را به یادگیری زبان خارجی تشبیه کرد که تسلط بر آن دشوار و زمان‌بر به نظر می‌رسد؛ اما برای درک فضا و رویدادهای پیرامونی لازم است و البته باید تا جای ممکن، یادگیری آن را ساده، دلپذیر و دست‌یافتنی کرد.

مسئولیت صنعت خدمات مالی برای ارتقای آگاهی و رفاه مالی مصرف‌کنندگان

ارائۀ محصولات و خدمات مالی مناسب و سودمند و ارائۀ آموزش‌های مالی استاندارد، باکیفیت و مدرن، دو مسئولیت عمدۀ صنعت خدمات مالی است.

جیسون یانگ

آناماریا لوساردی وظیفۀ صنعت خدمات مالی را ساده‌ کردن اطلاعات، بررسی محصولات و جهت‌دهی آن‌ها به سمت نیازها و سلامت مصرف‌کنندگان برشمرد. این استاد دانشگاه جرج واشینگتن، از آمار و ارقامی خبر داد که نشان می‌دهد آمریکایی‌هایی آفریقایی‌تبار بیشتر به سراغ خدمات مالی جایگزین و غیررسمی می‌روند. او ضمن ابراز نگرانی از این وضعیت، هزینۀ زیاد استفاده از خدمات مالی بانکی و از جمله کارت‌های اعتباری را عامل اصلی این معضل دانست و تأکید کرد: «هدف هر اقتصاد و ساختار مالی خوب باید داشتن مصرف‌کنندگان راضی و خوشحال باشد.»
جیسون یانگ نیز ضمن تکرار گفته‌های خانم لوساردی دربارۀ وظایف صنعت خدمات مالی، از عملکرد نادرست این صنعت در ارائۀ محصولات و خدمات و چپاولگری‌های آن، به ویژه دربارهٔ سیاه‌پوستان، سخن گفت. ارائۀ محصولات و خدمات مالی مناسب و سودمند و ارائۀ آموزش‌های مالی استاندارد، باکیفیت و مدرن، دو مسئولیت عمدۀ صنعت خدمات مالی از نظر جیسون یانگ بود. او در این باره گفت که محصولات و خدمات مالی دارای بزرگ‌ترین حوزۀ اثرگذاری است و فرصت هماهنگی میان مسئولیت اجتماعی و الگوهای کسب‌وکار را فراهم می‌کند.

نقش‌ کلیساهای سیاه در ارتقای آموزش‌های مالی

در پایان نشست، این پرسش مطرح شد که «چگونه می‌شود از کلیساهای سیاه در نقش اهرمی برای بهبود و ارتقای آموزش‌های مالی استفاده کرد؟» آناماریا لوساردی در پاسخ به این پرسش، با بیان اینکه کلیساها را مکانی راحت و صمیمی می‌داند که افراد در آن جمع می‌شوند و دربارۀ چالش‌های فکری تبادل نظر می‌کنند، از ایدۀ ارائۀ آموزش‌های مالی در کلیساهای سیاه استقبال کرد و گفت: «فکر می‌کنم محل خوبی برای ارائۀ آموزش‌های مالی باشد و در آن، شناخت بهتری از نیازهای مردم و همین ‌طور درک بهتری از نیازهای آن جمعیت خاص وجود داشته باشد.» او در ادامه، بر ضرورت توجه به نیازهای جامعه و ارائۀ آموزش‌های باکیفیت تأکید کرد و گفت که این آموزش‌ها نباید سطحی و عوامانه یا خیلی حرفه‌ای باشد، بلکه باید بعضی از مشکلات دسترسی و اعتماد را برطرف کند و متناسب با افراد و ویژگی‌های خاص آن‌ها طراحی شود.
جیسون یانگ هم با تأکید بر اینکه کلیساهای سیاه در طول تاریخ همواره حامیان بزرگ آموزش بوده‌اند، گفت: «اگر چه در سواد مالی مسائل دینی وجود ندارد، قطعاً برخی از اصول کتاب مقدس با سواد مالی بسیار همسو است. بستگی دارد چطور این رابطه را به مخاطب نشان دهید. اگر مخاطب‌تان مذهبی است، بازگو کردن مفاهیم مالی به شیوه‌ای که با آن اصول همسو باشد، بسیار کمک‌کننده خواهد بود.» او در پایان تصریح کرد که رویکرد کلیسا به موضوع سواد مالی باید نظام‌مندتر شود و لازم است آموزش‌های مالی باکیفیتی در دسترس ارائه‌دهندگان آموزش‌های مالی در کلیسا قرار گیرد. تد بک نیز ضمن تأیید گفته‌های یانگ، از برنامه‌های بسیار خلاقانۀ کالج‌ها و دانشگاه‌های سیاه تاریخی یاد کرد که علاوه بر آموزش دانش‌آموزان، دسترسی به جامعه را هدف قرار داده است. او این تلاش‌ها را بسیار ارزشمند دانست.

در این ویدئو، فیلم کامل نشست مجازی «ارتباط برای بازنگری؛ پول و کووید19» را با موضوع «به‌کارگیری آموزش‌های مالی برای مبارزه با نابرابری نژادی» می‌بینید.

هشتگ‌های مرتبط


نظر خود را بنویسید

مطالب پیشنهادی