سواد مالی در ادبیات فارسی

وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم از دیرباز و در کهن‌ترین آثار، مورد توجه نویسندگان و شاعران قرار گرفته و راه‌های زندگی بهتر مادی و رفاه بیشتر اقتصادی در ضمن آن‌ها بیان شده است. هر کدام از این متون، زمینه‌ای متفاوت با دیگری دارد، اما وجه‌ اشتراک بسیاری از آن‌ها اهتمام به تربیت مالی و اقتصادی مخاطبان است. نمونه‌هایی در این خصوص مدنظر قرار می گیرد.

کیمیای سعادت و مرصادالعباد
«مال و ثروت بر اساس حکمت، ارزشمند آفریده شده است و باید حفظ گردد.» (کیمیای سعادت)

«فراغت مال، آن است که مال و ملک در «دست» دارد نه در «دل» و دل را خاص به ذکر حق مشغول دارد... حقیقت سخاوت آن است که مال خویش دریغ ندارد؛ مال او آن است که بدهد، نه آنکه بنهد.» (مرصادالعباد)

قابوس‌نامه و کلیله و دمنه
«برای فراغ اهل و فرزندان و تمهید معیشت ایشان به جمع مال حاجت افتد... و مرگ به همه حال از درویشی و سؤال مردمان، خوش‌تر است.» (کلیله و دمنه)
«همیشه توانگر زی، یعنی امین باش و راست‌گوی، که مال همۀ عالم، امینان راست و راستگویان راست.» (قابوس نامه)

اخلاق ناصری
«نظر در حال مال بر سه وجه تواند بود، یکی به اعتبار دخل، دوم به اعتبار حفظ و سیّم به اعتبار خرج... یکی را که ده دینار باید داد، او را هزار دینار نباید دهد، که مرتبت معروفان را زیان دارد.» (اخلاق ناصری)

گلستان و بوستان
سه چیز پایدار نماند: مال بی‌تجارت و علم بی‌بحث و ملک بی‌سیاست... درویش بی‌معرفت نیارامد تا فقرش به کفر انجامد، «کاد الفقر أن یکون کفرا...» جوانمردی که بخورد و بدهد، به از عابدی که نخورد و بنهد... حکیمی را پرسیدند که: «از سخاوت و شجاعت کدام بهتر است؟» گفت: «آن را که سخاوت است به شجاعت حاجت نیست.» (گلستان)

این نمونه‌ها، گهرهایی کوچک از دریای بیکران ادبیات فارسی، در آموزه‌های سواد مالی هستند. از این رو «آکادمی هوش مالی»، پژوهش در ادبیات پربار فارسی را برای شناسایی و ارائۀ این گنج پنهان، در دستور کار قرار داده است و شما می‌توانید در بخش «ادب مالی» از آن بهره ببرید.

این مطلب را در هفته‌نامۀ اطلاعات بورس بخوانید.