در تعریف فقر اختلاف نظرهای گسترده‌ای وجود دارد؛ اما این مفهوم که «فقر، کمبود در برخی حداقل‌ها یا آستانه‌ای از کیفیت زندگی است» مشترک است. طبق تعریف، شاخص‌های اقتصادی مشخص می‌کند چه کسی در فقر مطلق یا فقر نسبی است. برای نمونه شخصی که مسکن نامناسبی دارد یا از آموزش و پرورش باکیفیت برخوردار نیست، در فقر مطلق است. گاهی فرد در خود احساس فقر می‌کند. برای مثال، از مدل ماشین خود راضی نیست و تمایل دارد مدل بالاتری خریداری کند. این فقر، فقر ادراکی و احساسی است و لزوماً به معنای فقیر بودن نیست. در نمود دیگر، فقر ذهنی به دلیل نادانی یا ناتوانی در تدبیر امور مالی است. فرد به دلیل ناآگاهی، به گونه‌ای مدیریت می‌کند که دچار فقر می‌شود. 

موفق‌ترین راهکار خروج از فقر، ایجاد اشتغال شایسته و پایدار است. مسأله این نیست که از طریق تزریق پول در جامعه با فقر مقابله شود، بلکه دولت‌ها باید با افزایش ظرفیت‌های اشتغال، فرصتی فراهم ‌آورند تا افراد با استفاده از توانمندی‌های خود کسب درآمد کنند. دولت مسئول بسترسازی در اشتغال است و باید آن را به خوبی تأمین کند تا افراد توانمند شوند و از محل شغل، درآمد کافی داشته باشند. یکی دیگر از راهکارهای فقرزدایی که بسیاری از کشورها در پیش گرفته‌اند آموزش مدیریت مالی شخصی با عنوان سواد مالی است. اگر شخصی مدیریت‌ مالی درستی داشته باشد، فقیر نمی‌شود؛ اما به این معنا نیست که ثروت هنگفت یا فرمول‌های ثروتمند شدن را می‌آموزد. افراد با هر سطح درآمدی باید توانایی مدیریت درآمدها و هزینه‌ها را داشته باشند. پژوهش‌ها نشان می‌دهدسواد مالی به خانواده‌های فقیر، بیشتر کمک می‌کند . زودتر آن‌ها را به نتیجه می‌رساند. پس اولین گام، آموزش مدیریت مالی یا سواد مالی و سپس، در اختیار گذاشتن منابع مالی و تسهیلات و حمایت‌هاست.

نقش دولت در شکل‌گیری فرایندها و حمایت‌های گسترده به لحاظ سیاستی و حمایت‌های مالی در فقرزدایی مهم است. دولت، بخش خصوصی و سازمان‌های مردم‌نهاد در کنار یکدیگر می‌توانند پاسخ درستی به مسألۀ توانمندسازی مردم بدهند. در عرصۀ شخصی اما، اولین کمک به فقرا مدیریت مالی درست است تا از گسترش آن جلوگیری شود. راهکار عمدۀ سواد مالی، آموزش مدیریت دخل و خرج است که شخص وارد جرگۀ فقرا نشود یا اگر فقیر است، از آن سطح بیرون بیاید.

این مطلب را در هفته‌نامۀ اطلاعات بورس بخوانید.