تجربه کشور آذربایجان در آموزش سواد مالی
پاسخی به موقع به سیگنال‌های هشداردهنده اقتصاد
یکی از بخش‌های جذاب نشست‌ها و سمینارها، گفتگوهای جانبی شرکت‌کننده‌ها در موضوعات گوناگون است. در حاشیه یک دوره آموزشی در حوزه سواد مالی، گپ و گفت جالبی با میهمانانی صورت گرفت که از کشور آذربایجان به ایران آمده بودند. تجربه زیسته کارشناسان آذربایجانی در کنار مطالعات و تحقیقات کارشناسان آکادمی، نکات جالب توجهی را در راهبرد کشور آذربایجان برای ارتقای سواد مالی پدیدار ساخت.
به صدا درآمدن زنگ هشدار
هرگز نمی‌شد با نگاه به ظاهر مردمی که در کوچه و خیابان یا اتوبوس و مترو تردد می‌کردند به بحران مالی پی برد. چرا که حفظ ظاهر تا سرحد ولخرجی در فرهنگ غالب مردم رسوخ کرده بود. اما آمار و ارقام چیز دیگری می‌گفت. مقایسه ارزش منات (واحد پول آذربایجان) قبل از سال 2015 و بعد از آن، حدود 60 درصد کاهش ارزش پول ملی را نشان می‌داد. حجم بدهی مردم به نظام بانکی و ناتوانی آن‌ها در بازپرداخت آن نیز، دلیل دیگری بود که حاکمیت را به نگاهی راهبردی برای آغاز حرکتی جدی برای بهبود سواد مالی وادار کرد.
در اولین قدم، دولت آذربایجان برای پیشگیری از وقوع بحران اجتماعی، تمام بدهی مردم به نظام بانکی را که ناشی از کاهش ارزش پول بود، پرداخت کرد. سپس به دستور رئیس‌جمهور، «بانک مرکزی» مسئول طراحی کارگروهی برای گسترش سواد مالی در آذربایجان شد و مقدمات همکاری با بنیاد بانک‌های پس‌انداز اشپارکاسه آلمان فراهم شد تا از تجربه‌های بین‌المللی این بانک بزرگ در زمینه ارتقای سواد مالی کمک گرفته شود.
این گروه شامل نهادهای متعددی به این شرح بود:
- وزارت مالی
- وزارت مالیات
- وزارت آموزش و پرورش
- انجمن بانکداری آذربایجان
- سازمان فنی و حرفه‌ای
- انجمن کسب‌وکارهای خرد (مسئول تأمین مالی از خارج کشور برای کسب‌وکارهای خرد)
- مرکز آموزش بانک آذربایجان1
- نهاد ناظر بر بازار مالی2
- بانک اشپارکاسه آلمان3
هرچند فعالیت‌های زیرساختی برنامه‌های سواد مالی از 5 سال قبل صورت گرفته بود، اما مرحله اجرایی آن در سال 2017-2018 شروع شد. رئیس‌جمهور نیز شخصاً به بررسی مستمر گزارش اقدامات این کارگروه می‌پردازد.
یک ماه سواد مالی و یک روز، پس‌انداز
مقایسه ارزش منات (واحد پول آذربایجان) قبل از سال 2015 و بعد از آن، نشان‌دهنده افت ارزش حدود 60 درصدی بود. حجم بدهی مردم به نظام بانکی و ناتوانی آن‌ها در بازپرداخت آن نیز، دلیل دیگری بود که حاکمیت را به نگاهی راهبردی برای آغاز حرکتی جدی برای بهبود سواد مالی وادار کرد.
ماه نوامبر ماه سواد مالی نام‌گذاری شد و هر یک از هفته‌های آن به یک مفهوم یا مهارت مانند پس‌انداز، وام، بانکداری دیجیتال و تراکنش‌های بانکی اختصاص یافت. با کمک کارشناسان بانک اشپارکاسه، اهداف سالانه تعیین و به سازمان‌ها اعلام شد تا در برگزاری ماه سواد مالی همکاری داشته باشند. سازمان‌ها طرح‌ها و برنامه‌های خود را به این کارگروه ارائه می‌دهند و در نهایت مسئولیت هر یک از آن‌ها مشخص می‌شود. از برگزاری بازی گرفته تا نشست‌های آموزشی و نمایشگاهی.
اما روز 31 اکتبر را نیز به طور جداگانه، «روز پس‌انداز» نامیدند و برنامه‌هایی برای گسترش فرهنگ پس‌انداز در بین مردم اجرا کردند. جالب اینجاست که مردم در ابتدای این طرح، علاقه و تمایلی از خود نشان ندادند، اما رفته رفته با حمایت دولت، سواد مالی جای خود را بین مردم باز کرد.
آموزش و پرورش، پا به پای بانک مرکزی
دانش‌آموزان دبستانی آذربایجان، آنچه را در عمل برای زندگی نیاز دارند با عنوان «مهارت‌های زندگی» یاد می‌گیرند. مهارت‌های زندگی، پارادایم نوین آموزشی است که جمهوری آذربایجان با کمک مشاوران انگلیسی به برنامه درسی اضافه کرده است. حال در اقدامی مشابه، افزودن مباحث سواد مالی و مالی شخصی به این مهارت‌ها با کمک کارشناسان بانک اشپارکاسه در دستور کار قرار گرفته است.
در سپتامبر 2019 طرح جدیدی برای آموزش مهارت‌های زندگی برنامه‌ریزی خواهد شد که در آن آموزه‌های سواد مالی در دروس پایه پنجم تا نهم مانند ریاضی، رایانه، تاریخ و فناوری اطلاعات به طور یکپارچه گنجانده می‌شود. تولید محتوا، کتاب‌های آموزشی، طرح درس و نیز تربیت معلم‌ها از مهم‌ترین پیش‌نیازها و چالش‌های اجرای این طرح برای جمهوری آذربایجان است.
در کشور ما نیز کاهش ارزش پول ملی، افزایش معوقات بانکی و بدهی مردم و بی‌توجهی به ضرورت پس‌انداز، ضرورت توسعه سواد مالی را آشکار می‌سازد.
1. Azerbaijan Bank Training Center (ABTC)
2. Financial Market Supervisory Authority (FIMSA)
3. Sparkassenstiftung (SBFIC)
در این ویدئو، گفت‌وگوی اختصاصی آکادمی هوش مالی با سمیرا باجیرف، نمایندۀ بانک اشپارکاسه در جمهوری آذربایجان و رئوف آقایف، مدیر توسعۀ کسب‌وکار در مؤسسۀ اِی‌بی‌تی‌سی، را مشاهده می‌کنید.
هشتگ‌های مرتبط
نظر خود را بنویسید
مطالب پیشنهادی
-
چشم و گوش بچهها را باز کنید
آموزش سواد مالی به کودکان را از چه سنی باید شروع کرد؟
-
راه حل اتحادیه اروپا برای نجات از بحرانهای آینده
پنج دلیل اصلی برای آموزش سواد مالی
-
-
نظرات
با سلام واحترام تشکر و سپاس بیکران از مجموعه آکادمی هوش مالی ، بخصوص جناب آقای دکتر کمیل رودی مطالب بسیار خوب و تجارب عالی است برای اجرا و نهادینه کردن سواد مالی در ایران که متاسفانه ما هنوز اندر خم یک کوچه ایم ....
متشکر از مطالب مفیدتون ولی از نظر اقتصادی، وام گیرندگان در صورت کاهش ارزش پول ملی سود می کنند مگر اینکه وام و بازپرداخت آن به ارز خارجی باشه. یعنی کاهش ارزش پول ملی موجب افزایش حجم بدهی مردم به نظام بانکی و ناتوانی مردم در بازپرداخت وام نمیشه.