لبنان در مسیر توسعۀ اجتماعی، نیازمند سواد مالی است

دکتر عماد رضا، استاد دانشگاه و تحلیلگر حوزۀ سیاسی و اقتصادی در لبنان، در مصاحبۀ اختصاصی با آکادمی هوش مالی

سواد مالی مقوله‌ای ضروری برای مردم همۀ کشورهاست؛ اما جوامع مختلف، رویکرد متفاوتی به آن دارند و مردم در مسیر کسب آگاهی‌های مالی با موانعی دست به گریبان‌اند. از این رو، آکادمی هوش مالی در مجموعه گفت‌وگوهایی اختصاصی با صاحب‌نظران کشورهای مختلف، شروع به بررسی رویکردها به این موضوع و مسائل موجود در دیگر نقاط جهان کرده است. در این قسمت، دکتر عماد رضا، استاد دانشگاه و تحلیلگر حوزۀ سیاسی و اقتصادی در لبنان، از سواد مالی در این کشور می‌گوید. آن چه در ادامه می‌آید، مصاحبۀ اختصاصی آکادمی هوش مالی با این استاد دانشگاه در لبنان است.

به نظر شما افزایش سطح سواد مالی مردم لبنان چه ضرورتی دارد؟

برای بازگرداندن آرامش و امنیت اجتماعی به لبنان و دیگر کشورها، به بازتولید نظام جهانی بر اساس سواد مالی نیاز داریم.

در حال حاضر، تحریم‌های ایالات متحده آمریکا، لبنان و بعضی دیگر از کشورهای در حال توسعه را هدف قرار داده است. فشارهای اقتصادی و زنجیرۀ تحریم‌ها که لبنان با آن مواجه است، نشان می‌دهد برای بازگرداندن آرامش و امنیت اجتماعی به لبنان و دیگر کشورها، به بازتولید نظام جهانی بر اساس سواد مالی نیاز داریم. با مجهز شدن به دانش مالی می‌توانیم هم از نظر فردی و هم از نظر اجتماعی خود را در برابر این تحریم‌های هوشمند، توانمند و مقاوم سازیم. برای مقابله با تحریم‌ها و برای آن که بتوانیم نهادها و مؤسسه‌های مالی خود را به درستی مدیریت کنیم، باید آموزش سواد مالی را در پیش بگیریم. این آموزه‌ها برای تک‌تک اعضای جامعه ضروری است. سواد مالی هر فرد، در نهایت سواد مالی کل جامعه را به دنبال خواهد داشت. بنابراین، به واسطۀ افزایش سطح سواد مالی افراد که جزئی از جامعۀ بزرگ‌تر هستند، هرم اجتماعی شکل خواهد گرفت.

آموزش سواد مالی چگونه بر تغییر نگرش‌های مالی جامعۀ لبنان تأثیر می‌گذارد؟

علاوه بر مصرف، سواد مالی بر جنبۀ دیگر اقتصاد جامعه، یعنی تولید هم تأثیرگذار است. 

بحرانی که لبنان و بیشتر جوامع امروز با آن دست به گریبان‌اند، به واسطۀ رسانه‌‌ها، تبلیغات و برند‌های تجاری جهانی ایجاد شده است. مردم بر اساس آن چه رسانه‌ها اشاعه می‌دهند، مصرف می‌کنند و نه بر پایۀ نیازها و خواست‌های خود. آن‌ها گمان می‌کنند اگر از محصولات و خدمات خاصی استفاده نکنند، نقشی در زندگی مدرنِ قرن بیست و یک و جهانی شدن ندارند.

علاوه بر مصرف، سواد مالی بر جنبۀ دیگر اقتصاد جامعه، یعنی تولید هم تأثیرگذار است. با به‌کارگیری سواد مالی در کشور، می‌توانیم بر تولید کالاهای ضروری تأکید کنیم و با ارتقای فرهنگ جامعه، به خودکفایی برسیم. جنبۀ روانی این فرایند حائز اهمیت است و در واقع، بُعد مادی، بعد روانی را تکمیل می‌کند. باید اصل قناعت را در پیش بگیریم و فرهنگِ ساختن جامعۀ خود و پذیرش دیگران را آموزش دهیم. بنابراین، مصرف کمتر و تولید بیشتر، دو درس بزرگ سواد مالی در لبنان خواهد بود.

افزایش سطح سواد مالی مردم لبنان چه تأثیری بر توسعۀ اجتماعی خواهد داشت؟

با به‌کارگیری دانش مالی و البته آموزش سواد مالی به مردم، امنیت اجتماعی خود را حفظ کرده در جهت خودکفایی و زندگی همراه با رفاه و امنیت فرهنگ‌سازی می‌کنیم. از سوی دیگر، داشتن سواد مالی مستلزم مجموعه‌ای از همکاری‌ها و تعاون اجتماعی است. به عبارت دیگر، افزایش سواد مالی نوعی پیشرفت است و به دنبال آن، تولید نیز افزایش می‌یابد. این‌جاست که به زنجیره‌ای به‌هم‌پیوسته تبدیل می‌شویم و پیشرفت، شکوفایی و توسعۀ اجتماعی را رقم می‌زنیم.

در عین حال، می‌توانیم از تمرکزگرایی به سوی تمرکززدایی حرکت کنیم. در واقع، باید نوعی همکاری و همیاری شکل بگیرد تا شهرهای دورافتاده و روستاها که بیشتر به سواد مالی نیازمندند، به آن دسترسی داشته باشند. پس فرایند همکاری باید هوشمند باشد؛ به گونه‌ای که همۀ افراد جامعه و تولیدکنندگان به سوی تولید یا عرصه‌ای بخصوص نروند، بلکه همه در صنایع مختلف از جمله تولیدات غذایی، تولیدات صنعتی مانند پوشاک، نیازهای روزمره و تکنولوژی فعالیت داشته باشند.

نتیجۀ ایجاد شبکۀ همیاری و همکاری، نظام و چارچوب مالی هوشمند و توانمندسازی اقتصادی جامعه با رویکرد توسعۀ پایدار است که با آموزش سواد مالی در سطح اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی محقق خواهد شد.

آموزش سواد مالی به کودکان لبنانی چه ضرورتی دارد؟

با تجهیز کودکان و جوانان و دانش‌آموختگان به سواد مالی، می‌شود آیندۀ زندگی اجتماعی و اقتصادی آن‌ها را تضمین کرد.

طبعاً کودکان نیز بخشی از فرهنگ مالی و اقتصادی جامعه هستند. تأثیرپذیری کودکان از رسانه‌ها و تبلیغات نسبت به دیگر اقشار جامعه بیشتر است. آموزش سواد مالی به کودکان باید از مدارس شروع شود و بعد در دانشگاه‌ها ادامه یابد.

دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها نقش هدایت‌گر دارند و این رهبران جوان هستند که جامعه را به سوی پیشرفت حرکت خواهند داد. تغییر فرهنگ مالی جامعه و فرایند مربوط به آن ممکن است ده سال یا حتی بیشتر طول بکشد. در این مدت می‌شود با کمک آموزه‌های سواد مالی، بخش‌های تولید و حتی فرهنگ مصرف جامعه را توسعه داد. بنابراین، با تجهیز کودکان و جوانان و دانش‌آموختگان به سواد مالی و پس از آن، افزایش مهارت‌های مدیران مؤسسه‌های مالی در هزینه‌کرد و شیوۀ استفاده از سرمایه، می‌شود آیندۀ زندگی اجتماعی و اقتصادی کودکان را تضمین کرد. در واقع، به جای جامعه‌ای مصرف‌گرا و منفعل، جامعه‌ای توانمند و ایمن خواهیم داشت.

دانشگاه‌ها چه نقشی در این مسیر دارند؟

با به‌کارگیری دانش مالی و البته آموزش سواد مالی به مردم، امنیت اجتماعی خود را حفظ کرده در جهت خودکفایی و زندگی همراه با رفاه و امنیت فرهنگ‌سازی می‌کنیم. 

نقش دانشگاه‌ها از سه جهت حائز اهمیت است. اول آن که با آماده‌سازی جوانان و فارغ‌التحصیلان مدارس و ارائۀ طرز تفکر اجتماعی، مالی و فرهنگی ایفای نقش می‌کنند. در درجۀ دوم، مدیران دانشگاه‌ها در آموزش سواد مالی نقش‌آفرینی می‌کنند. می‌شود گفت بیش از پنجاه درصد از موفقیت این فرایند در دست مدیران دانشگاه‌هاست؛ چون آن‌ها مسئولیت پرورش افکار و تربیت نسل جوان برای ادارۀ جامعۀ آینده را به دوش می‌کشند. سوم آن که مراکز تحقیقاتی در دانشگاه‌ها می‌توانند مسائل و موضوعات مالی را برای رسانه‌ها روشن‌تر کرده و به نوعی آن‌ها را هدایت کنند. از آن‌جا که سواد مالی تنها مختص نخبگان و گروه خاصی از جامعه نیست، رسانه‌ها نقش درخور توجهی در جهت‌دهی به افکار عمومی دارند و عامل کلیدی در نهضت سواد مالی هستند. آن‌ها می‌توانند بخش وسیع‌تری از مردم جامعه را هدف این آموزه‌ها قرار دهند.

در نهایت، با بازتولید مفاهیم و اندیشه‌ها حتی در جنبه‌های فرهنگی، اجتماعی و موضوعات مرتبط با اقتصاد مانند واردات و صادرات، نقاط ضعف و شکاف‌های موجود در جامعه از بین می‌رود. زمانی که چارچوبی برای هزینه و توزیع منابع نباشد، به مرحله‌ای می‌رسیم که ما آن را تحقق نیافتن توسعۀ پایدار می‌نامیم. بنابراین، نیازمند آن هستیم که چرخۀ تولید، توزیع و مصرفی اتخاذ کنیم که درون‌نگر است و شاید با همکاری بعضی کشور‌ها تا اندازه‌ای برون‌نگر باشد. در روابط خارجی بین حکومت‌ها باید شرکای خارجی خود را به درستی انتخاب کنیم؛ چون همکاری با کشورهای خارجی، نقش دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی را تقویت می‌کند و به جوانان انگیزه می‌دهد آزمایش‌های بیشتری در این زمینه انجام دهند. در نتیجۀ این فرایند، بخش بزرگ‌تری از جامعه تحت تأثیر فرهنگ جدید قرار می‌گیرد و توسعۀ پایدار هدفی تضمین‌شده خواهد بود.

در این ویدئو، فیلم کامل گفت‌وگوی آکادمی هوش مالی با دکتر عماد رضا، استاد دانشگاه و تحلیلگر حوزۀ سیاسی و اقتصادی در لبنان، را مشاهده می‌کنید:

هشتگ‌های مرتبط


نظر خود را بنویسید

مطالب پیشنهادی