بیم ما یا بیمۀ آن‌ها؟

هم ما و هم آن‌ها

آیا حاضرید کالا یا خدمتی بخرید که ممکن است هیچ‌ گاه آن را دریافت ‌نکنید مگر اینکه به خود یا اموال‌تان خسارتی وارد شود؟ پاسخ ساده است: «نه. مگر اینکه مجبور شوم.» شاید این مثال، با کمی چشم‌پوشی، دربارهٔ «بیمه» صادق باشد، البته بیمه به این سادگی‌ها نیست. همین تلقی ساده است که باعث شده گستردگی و تنوع محصولات بیمه‌ای در کشور ما نادیده گرفته شود و بیمه، بازار چندان گرمی نداشته باشد. بر اساس سالنامۀ آماری صنعت بیمه و آمارهای جهانی ارائه‌شده در نشریۀ «سیگما[1]»:

در سال 1397 هر ایرانی به طور متوسط 132 دلار به ازای خدمات بیمه‌ای پرداخت کرده، در حالی که این عدد در جهان 682 دلار است. هر ایرانی یک‌پنجم متوسط جهانی برای بیمه هزینه می‌کند.

رشد صنعت بیمه در ایران در سال 2018 برابر با 2.38 درصد و میانگین جهانی آن 6.09 درصد است. رشد این بازار در ایران یک‌سوم متوسط جهانی است.

در ایران اگر اجبار قانونی در کار نباشد، بیمه کالایی تجملی و غیرضروری به نظر می‌رسد. بسیاری از ما فقط به بیمه‌های اجباری، مانند بیمۀ شخص ثالث خودرو اکتفا می‌کنیم و توجهی به پوشش‌های بیمه‌ای دیگر نداریم. وضعیت ما در انتخاب بیمه‌های اختیاری، مانند عمر و زندگی، خوب نیست. سهم بسیار کم بیمه‌ در ایران نشان می‌دهد بیشتر مردم برای پوشش ریسک‌های شخصی خود از بیمه استفاده نمی‌کنند و ترجیح می‌دهند در صورت خسارت، از جیب‌شان هزینه را پرداخت کنند. یکی از علت‌های اصلی این مسئله، به نگاه نادرست به بیمه برمی‌گردد. تغییر این نگاه، داستان را عوض می‌کند. بیمه با دریافت مبلغی بسیار کم به نسبت خسارت احتمالی، بخش بزرگی از خسارت را جبران می‌کند. آن مبلغ بسیار کم، حق بیمه است و از روی تحلیل احتمال خسارت به دارایی در مقیاس بزرگ محاسبه می‌شود. بنابراین، مثلاً برای جبران خسارت صدمیلیون‌تومانی، ممکن است حق بیمه‌ای به مبلغ دویست هزار تومان پیشنهاد شود.

درست است که با پرداخت حق بیمه، همان لحظه خدمت یا کالای ملموسی دریافت نمی‌کنیم یا ممکن است هیچ وقت دچار حادثه نشویم تا از شرکت بیمه خسارت دریافت کنیم؛ اما مهم‌ترین خدمت بیمه، ایجاد آرامش خاطر از جبران خسارت‌هایی است که همهٔ ما، کم یا زیاد، با آن روبه‌رو می‌شویم. کم نیستند کسانی که با یک حادثه و در عرض چند ثانیه تمام زندگی و دارایی‌شان را از دست داده‌اند‌ و دیگر نتوانسته‌اند سر پا شوند. احتمال وقوع حادثه‌ای مانند آتش‌سوزی خانه خیلی زیاد نیست؛ اما اگر هم اتفاق بیفتد، آسیب جبران‌ناپذیری به جا می‌گذارد. هزینۀ خرید بیمۀ آتش‌سوزی در مقابل خسارتی که به زندگی ما وارد می‌کند، مانند قطره‌ای در برابر دریاست.

گاهی فکر می‌کنیم وقتی دچار خسارت نشده‌ایم، حق بیمۀ ما مستقیم به جیب شرکت بیمه رفته و آن‌ها سود کرده‌اند؛ اما حق بیمه در مقیاس بزرگ تعیین می‌شود.

با انتخاب بیمه، جبران خسارت را از دوش خود برمی‌داریم و به دوش شرکت بیمه می‌گذاریم. برای اینکه بفهمیم این بیمه برای ما می‌ارزد یا نه، احتمال خسارت به دارایی‌مان را در نظر می‌گیریم و در ارزش دارایی ضرب می‌کنیم. مبلغ به‌دست‌آمده، کم و بیش نشان می‌دهد بیمه برای ما چقدر می‌ارزد و اگر شرکت بیمه مبلغ کمتری پیشنهاد می‌دهد، دو دو تا چهار تای ما جواب داده و باید خودمان را بیمه کنیم. خیلی وقت‌ها نیز خسارت یا ناتوانی با احتمال بسیار زیادی رخ می‌دهد. برای مثال، همۀ ما بر اساس امید به زندگی، بازنشستگی و کهولت سن را تجربه خواهیم کرد. در نتیجه، خرید بیمۀ عمر کمک بزرگی برای تأمین هزینه‌های آن دوران است و در حقیقت، نوعی مستمری بازنشستگی تکمیلی حساب می‌شود.

گاهی هم فکر می‌کنیم وقتی دچار خسارت نشده‌ایم، حق بیمۀ ما مستقیم به جیب شرکت بیمه رفته و آن‌ها سود کرده‌اند؛ اما حق بیمه در مقیاس بزرگ تعیین می‌شود. شرکت‌های بیمه با استفاده از علم آمار و احتمال، محاسبات را به گونه‌ای انجام می‌دهند که حق بیمۀ دریافتی از افراد، با کل خسارت پرداختی مثلاً یک سال برابر باشد. در واقع، شرکت بیمه ریسک را بین همۀ افراد تحت پوشش تقسیم می‌کند. بیمه ساز و کاری است که حق بیمه‌های پرداختی همۀ افراد در آن جمع شده و از آن برای پرداخت خسارت به حادثه‌دیدگان استفاده می‌شود. بنابراین، وقتی حق بیمه پرداخت کرده‌ایم و خسارتی ندیده‌ایم، شرکت بیمه سود نمی‌کند، بلکه پول ما صرف پرداخت بخشی از خسارت دیگران می‌شود. شرکت‌ بیمه در ازای انجام این خدمات، مبلغی را به حق بیمه اضافه کرده و از خریدار بیمه دریافت می‌کند.

یادمان باشد حادثه و خطر جزء جدانشدنی زندگی ما انسان‌هاست و بیمه راه حلی برای مقابله با خسارت‌های مالی ناشی از حوادث است. 

اصلاح دیدگاه به بیمه و توسعۀ آن بین افراد، منافع خوبی برای ما و جامعه خواهد داشت؛ اما این یک طرف ماجراست. در آن سوی دیگر، شرکت‌های بیمه عملکرد ضعیفی داشته‌اند که منجر به کوچک ماندن این بازار شده است. فرایند طولانی پرداخت خسارت، اما و اگرهای بسیار در تعیین خسارت و میزان آن، پوشش و اطلاع‌رسانی نامناسب دربارۀ مفاد قرارداد بیمه، از معایبی است که بر نظر افراد در خرید بیمه تأثیر می‌گذارد و آن‌ها ترجیح می‌دهند کل خسارت را خودشان بپردازند.

یادمان باشد حادثه و خطر جزء جدانشدنی زندگی ما انسان‌هاست و بیمه راه حلی برای مقابله با خسارت‌های مالی ناشی از حوادث است. همان طور که بیشتر اختراعات انسانی به زندگی راحت‌تر و بی‌دردسر کمک کرده‌اند، باید به بیمه نیز به همین چشم نگاه کنیم. بهتر است برای محافظت از دارایی‌های خود، از محصولات بیمه استفاده کنیم و اجازه ندهیم تفکراتی مانند «به جای پرداخت حق بیمه، خودم این پول را پس‌انداز می‌کنم» یا «خرید بیمه فقط شرکت‌های بیمه را ثروتمندتر می‌کند» ما را از این کار بازدارد. سعی کنیم از مفاد قراردادهای بیمه و به ویژه بیمه‌های اختیاری کاملاً آگاه باشیم تا در صورت لزوم، بیشترین منافع را از آن‌ها ببریم.

هشتگ‌های مرتبط


نظر خود را بنویسید

مطالب پیشنهادی