رابرت کلارک در پژوهشی تازه ¹، با هدف بررسی اثربخشی برنامه‌های آموزشی سواد مالی برگزارشده توسط کارفرمایان، بر سواد و رفتار مالی کارکنان و اصلاح تصمیم‌گیری آن‌ها در حوزه‌های پس‌انداز و بازنشستگی، مطالعات انجام‌شده طی 20 سال اخیر را ارزیابی و جمع‌بندی کرده است.

نظرسنجی‌ها و مقالات تحقیقاتی متعددی نشان داده‌ که آمریکایی‌ها درک نسبتاً پایینی از ریاضیات مالی، اثرات تورم، سود مرکب و ریسک بازارهای مالی دارند. علاوه بر این، بررسی‌ها نشان می‌دهد کارگران با جوانب مختلف برنامه‌های بازنشستگی آشنا نیستند و به همین دلیل درک روشنی از اهمیت مشارکت در برنامه‌های تأمین بازنشستگی و صندوق‌های آتیۀ کارکنان ندارند و چندان از این طرح‌ها استقابل نمی‌کنند. تعداد کمی از نوجوانان و جوانان این مفاهیم را در دبیرستان و دانشگاه می‌آموزند و در همین شرایط، بدون آمادگی لازم وارد بازار کار شده و باید در قبال گزینه‌های مختلف برای ایجاد ثروت، پس‌انداز بازنشستگی، درک بدهی‌ها و وام‌های مسکن و ارزیابی اهمیت مزایای کارکنان تصمیم‌گیری کنند.

این عدم آمادگی مالی موجب شده تا بسیاری از کارفرمایان در شرکت‌های پیشرو، با هدف جذب و نگاه‌داشت نیرو و ایجاد انگیزه برای دوران بازنشستگی باکیفیت، با برگزاری کارگاه‌های آموزش سواد مالی، آگاهی لازم برای مشارکت کارکنان در طرح‌های پس‌انداز و تأمین آتیه کارکنان را ایجاد کنند.

کارفرمایان با طراحی صندوق‌های آتیه و سایر انواع طرح‌های بازنشستگی، اغلب با مشارکت تشویقی خود در پرداخت‌های ماهانه، نیروی کار خود را به پس‌انداز مستمر و کنترل بدهی برای بازنشستگی بهتر ترغیب می‌کنند. اطمینان بیشتر نسبت به آینده موجب دلگرمی نیروی کار و ایجاد حس تعلق به مجموعه شده و بهره‌وری را افزایش می‌دهد.

1- برنامه‌های بازنشستگی را برای کارکنان جدید تشریح کنید.
پیشنهاد می‌شود در همان نخستین روزهای حضور رسمی کارکنان جدید در مجموعه یا طی دوران آزمایشی، کارگاه مختصر سواد مالی برگزار و توجیه نسبت به اهمیت پس‌انداز و مشارکت در طرح‌های بازنشستگی انجام شود. این دوران بهترین زمان برای تشریح طرح‌های بازنشستگی، سرمایه‌گذاری و اعطای وام و اعتبار شرکت است.

2- برای بهبود سواد مالی کارکنان، بر مفاهیم کلیدی تمرکز کنید.
از میان مفاهیم متنوع سواد مالی، برای آموزش کارکنان بهتر است بر روی برخی مفاهیم مانند: «سود مرکب»، «انواع سرمایه‌گذاری و ریسک‌ و بازده هر یک»، «تورم» و «هزینه‌ها در دوران بازنشستگی»، تمرکز شود.

3- اطلاعات مالی و برنامه‌های آموزش سواد مالی باید بر اساس نیاز کارکنان طراحی و ارائه شوند.
برگزاری کارگاه‌های عمومی سواد مالی برای کارکنانی که جنسیت، سن، موقعیت و دغدغه‌های متفاوتی دارند، چندان اثربخش نخواهد بود. پیشنهاد می‌شود متناسب با هر گروه خاص از کارکنان و دغدغه‌های آن‌ها محتوا اختصاصی ارائه شود، مانند:
- کارکنان جوانی که در ابتدای مسیر شغلی هستند؛
- کارکنانی که در آستانۀ بازنشستگی هستند؛
- کارکنان تحصیل‌کرده یا بی‌سواد؛
- زن یا مرد
- و ...

4- خدمات مشاورۀ مالی توسط مشاوران رسمی سواد مالی به کارکنان ارائه شود.
شاید پیچیدن یک نسخۀ همگانی، اید‌ئال نباشد؛ ممکن است کاهش حقوق دریافتی ماهیانه و اختصاص بخشی از درآمد به صندوق بازنشستگی برای برخی کارمندان تازه استخدام‌شده چندان مطلوب نباشد. بهتر است بعد از برگزاری کارگاه سواد مالی برای کارکنان، امکان دریافت مشاورۀ اختصاصی بی‌طرفانه از کارشناسان سواد مالی را نیز ایجاد کرده تا هر کس با توجه به موقعیت خود، کمیت و کیفیت مشارکت در این طرح‌ها را انتخاب کند.

5- ریسک‌های سرمایه‌گذاری را بیان کرده و حق انتخاب دهید.
کارکنان نه تنها باید در مورد میزان مشارکت خود در این طرح‌ها، خودشان تصمیم بگیرند بلکه بهتر است با آگاهی‌بخشی در مورد تنوع ریسک و بازده در سرمایه‌گذاری‌های مختلف، چندین طرح بازنشستگی متنوع طراحی شود تا هر یک به تناسب ریسک و بازده انتظاری خود، در طرح مطلوب مشارکت کنند.

6- به صورت مستمر نتایج سرمایه‌گذاری‌ها را رصد کرده و ارزش این برنامه‌ها را به کارکنان یادآور شوید.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بررسی مستمر و منظم نتایج سرمایه‌گذاری‌ها، مثلاً در انتهای هر سال مالی، انگیزۀ کارکنان و میزان پس‌انداز آن‌ها را افزایش داده است. بهتر است به جای پرداخت وجه نقد یا هدایای غیرنقدی، سازوکار تشویق کارکنان در زمان ترفیع، سال‌روز تولد و ... در قالب اعطای امتیاز یا مبلغ سپردۀ بیشتر در این صندوق‌ها تعریف شود.

آکادمی هوش مالی، به عنوان مرجع آموزش سواد مالی در ایران، با انتشار کتاب «سیاست‌نامۀ آموزش سواد مالی در محل کار» فرآیند طراحی، برگزاری کارگاه‌های سواد مالی کارکنان، طراحی و مدیریت صندوق‌های آتیه کارکنان و ارائۀ مشاوره‌های اختصاصی به کارکنان را به صورت تخصصی در ایران ارائه می‌دهد. تا کنون مجموعه‌های متعددی همچون «وزارت تعاون»، «سازمان بهزیستی کشور»، «بانک ملت»، «کمیتۀ امداد امام خمینی(ره)» و «راه‌آهن استان تهران» از این خدمات استفاده‌کرده‌اند.

 
برای کسب اطلاعات بیشتر با ما در تماس باشید:
تلفن: 100 318 74(21+)
پشتیبانی واتس‌اپ: 8180 899 0901

1- Clark, Robert L. (2023). Effectiveness of employer-provided financial education programs, Journal of Financial Literacy and Wellbeing , Volume 1 , Issue 1 , April 2023 , pp 154 – 168.