سواد مالی در جهان به عنوان یک مهارت ضروری زندگی شناخته می‌شود. با این حال بسیاری از جوانان به دلیل دریافت وام‌های مصرفی، بدهی‌ زیادی دارند و این وضعیت در سوئد در حال تشدید است. مطالعات پیشین نشانگر سطح پایین سواد مالی جوانان و شیوع بیماری‌های روحی‌روانی بوده است. در پژوهشی نو که در سال 2024 منتشر شده، ساموئلسون و همکارانش ¹ در یک نمونۀ 2057 نفری از جوانان 18 تا 29 سالۀ سوئدی، سواد مالی، وضعیت مالی شخصی و سلامت روان این گروه را مطالعه کرده‌اند. به بیان پژوهشگران، یافته‌های این پژوهش زنگ خطری برای سیاست‌گذاران به صدا در آورده تا فوراً چاره‌ای برای گرفتاری جوانان در دام بدهکاری بیندیشند.

این پژوهش آمارهای نگران‌کننده‌ای در مورد سطح سواد مالی، وضعیت مالی شخصی و مشکلات سلامت روان جوانان در سوئد نشان می‌دهد. بررسی‌ها حاکی از آن است که سطح سواد مالی، احتمالاً بدتر از گزارش‌ها و مطالعات قبلی به ویژه در مورد آگاهی از تورم است. از هر چهار جوان سوئدی یک نفر برای هزینه‌های مصرفی خود وام گرفته است، از هر سه نفر یک نفر به بستگان نزدیک خود بدهکار است، تقریباً نیمی از پاسخ‌دهندگان مشکلات مالی را درک می‌کنند و از هر ده نفر، یک نفر برای کمک به مشاور مالی مراجعه کرده است. این نتایج همچنین با گزارش‌هایی که حاکی از رشد شدید درخواست‌های جوانان متقاضی کمک برای بازپرداخت بدهی است، همخوانی دارد.

1- سطح فعلی سواد مالی جوانان
برای سنجش سطح سواد مالی از سه سؤال اصلی در مورد «نرخ بهره»، «تورم» و «تنوع ریسک» کمک گرفته شده است. نتایج این مطالعه نشانگر کاهش سطح سواد مالی جوانان سوئدی نسبت به گذشته است! به صورت کلی، تنها 20 درصد نمونه، یعنی از هر پنج نفر، یک نفر، به هر سه سؤال پاسخ صحیح داده و سواد مالی مناسبی دارند.
1-1 حدود 63درصد نمونه، به سؤال نرخ بهره، پاسخ صحیح داده‌اند. همچنین مردان دانش مالی بیشتری در این زمینه نسبت به زنان داشته‌اند.
2-1 تنها 30درصد جوانان اطلاعات کافی در مورد تورم دارند. در این زمینه هم زنان اندکی دانش مالی کم‌تری نسبت به مردان دارند.
3-1 مطابق گروه‌بندی اعضای نمونه، با افزایش سطح تحصیلات جوانان ، سطح سواد مالی نیز بالاتر گزارش شده است.
4-1 جوانان خوداشتغال و به دنبال کار، سطح سواد مالی کم‌تری نسبت به جوانان شاغل دارند.

2- وضعیت مالی شخصی جوانان
برای آگاهی از وضعیت مالی شخصی پاسخ‌دهندگان، سؤالاتی در مورد بدهی، وام مصرفی، مشکلات مالی و قرض از آشنایان نزدیک پرسیده شده است. وام‌های مصرفی به دلیل نرخ بهرۀ مؤثر بالا، در طول زمان بار مالی زیادی به جوانان که اغلب درآمد کمی هم دارند، تحمیل کرده و بازپرداخت بدهی را دشوار می‌کند.
1-2 26درصد جوانان، بدهی بلندمدت، بیش از 18 ماهه، در قالب وام مصرفی دارند.
2-2 46درصد جوانان طی سال اخیر، مشکلات مالی را درک کرده و با آن مواجه شده‌اند.
3-2 30درصد جوانان به اقوام و آشنایان نزدیک خود بدهکارند.
4-2 گرچه مردان بیشتر از زنان وام مصرفی دریافت کرده و بدهکارند اما زنان بیشتر از مردان گزارش داده‌اند که با مشکلات مالی مواجه شده‌اند.
5-2 36درصد از نمونه، برای بهبود وضعیت مالی شخصی درخواست کمک و حمایت دارند؛ حدود 10درصد با مشاور مالی ارتباط گرفته و حدود 26 درصد، از یکی از بستگان خود درخواست راهنمایی و کمک داشته‌اند.

3- وضعیت سلامت روان جوانان
بر مبنای پاسخ‌ها به پرسشنامۀ سلامت روان و خوداظهاری جوانان:
1-3 51درصد جوانان دچار اضطراب هستند.
2-3 21درصد جوانان علائم افسردگی دارند.
3-3 زنان بیشتر از مردان برای بهبود سلامت روان خود از خدمات روان‌پزشکی کمک می‌گیرند.
4-3 27درصد جوانان احساس تنهایی شدید و خیلی شدید دارند که بیشتر آنان زنان و افراد جویای کار هستند.

بر اساس مطالعات پیشین که ارتباط میان مشکلات مالی و سلامت روان را نشان داده‌اند، پژوهشگران سواد مالی معتقدند که افزایش آگاهی و برنامه‌ریزی برای سنجش سلامت مالی مردم تنها چارۀ بهبود اوضاع است. همچنین پیشنهاد می‌شود ارتباط مؤثری میان مددکاران اجتماعی، روان‌پزشکان و روان‌شناسان و مشاوران مالی ایجاد شود تا با ایجاد یک درک متقابل میان‌رشته‌ای، بتوان این آمار را بهبود بخشید.

1- Samuelsson, Emma and et all. (2024). Financial literacy, personal financial situation, and mental health among young adults in Sweden. Journal of Financial Literacy and Wellbeing (2023), 1, 541–564.