بررسی بازی «یه تار سبیل» از دیدگاه سواد مالی

از هخامنشیان و دورتر، در ایران، موی صورت آقایان و موی سر خانم‌ها احترام فراوانی داشته و هر دو به یک معنا اشاره دارند: شکوه، زیبایی و بزرگواری. اما این موی در گذرگاه تاریخ تحولات فراوانی به خود دیده و سبیل بار معنایی یافته و در سده‌های اخیر در ضرب‌المثل‌ها برای بیان معنایی عمیق در عبارتی کوتاه استفاده شده که یکی از آن‌ها «تار سبیل گرو گذاشتن» به معنای آبرو را وثیقۀ قرض و استفاده از اعتبار قرار دادن است. همین ضرب‌المثل است که بازی «یه تار سبیل» را در میان بازی‌های رومیزی، متفاوت و ایرانی‌تر کرده است.

داستان بازی
داستان بازی «یه تار سبیل» مانند بسیاری از بازی‌های رومیزی دربارۀ پول بر محور دادوستد است. البته قوانین متفاوتی دارد و پرداختن به موضوع اعتبار آن را متمایز کرده است. وزیر دارایی و خزانه‌داری کشور از دنیا می‌رود و پادشاه به بخش خصوصی رو می‌آورد تا بهترینِ بخش خصوصی را به عنوان خزانه‌دار وارد دربارش کند. پادشاه مانند رویدادهای استعدادیابی و شایسته‌گزینی، رویداد و مسابقه میان تاجران بر پا می‌کند. تاجری که بیشترین پول و اعتبار را به دست آورد، وزیر خواهد شد. بازی با تاس شروع می‌شود و همین اعداد تصادفی در طول بازی عامل هیجان است. در جریان حرکت به تعداد اعداد روی تاس، متناسب با محل قرارگیری، گاهی انتخاب، پیش روی تاجر است و گاهی به اجبار، کاری را باید انجام دهد: خرید و فروش، از دست دادن پول یا کالا، پرداخت هزینه، هدیه دادن یا از دست دادن و به دست آوردن اعتبار. پایان بازی زمانی است که تاجر در حالی که چهار تار سبیل و بیش از سی پشیز دارد، به خانۀ خود برگردد. در نتیجه، تعداد تار سیبیل‌ها عامل برنده شده است.

تجارت و محاسبۀ سود، اعتبار و بدهی، ریسک و پوشش ریسک، خرج و هزینۀ رفاهی، هدیه، منع احتکار و مالیات از جمله مفاهیم سواد مالی این بازی است.

این مطلب را در هفته‌نامۀ اطلاعات بورس بخوانید.