مراسم رونمایی 23 کتاب صوتی «داستان‌های سواد مالی» با عنوان «شب قصه‌ها» در شب یلدای سال 1400 برگزار شد. پس از تولید و انتشار 17 کتاب صوتی داستان‌های سواد مالی در سال گذشته، این بار آکادمی هوش مالی نسخۀ صوتی 23 کتاب از مجموعۀ 27جلدی داستان‌های سواد مالی را تولید کرده است. این کتاب‌های آکادمی توسط انتشارات قدیانی و برای دانش‌آموزان دورۀ دوم دبستان منتشر شده بود.
تولید مجموعۀ 23جلدی کتاب‌های صوتی به صورت نمایشی، کاری بزرگ‌تر و با حضور گویندگانی بیشتر است؛ گویندگانی از جمله احسان کرمی، حامد مدرس، فاطمه امینی، آزاده مؤیدی‌فرد، مهیار مجیب، ندا نوری، سیمین براتی، پدرام محمدی، بهرام سروری‌نژاد، نازنین مهیمنی، سحر آقاسی، محمد نوحیان، رسول قنبری، مهرداد مصلحی، ملیحه مقیمی، زهرا خوش‌نظر، فاطمه خدابنده‌لو و تسلا کمالی، به کارگردانی حامد زحمتکش.
در مراسم «شب قصه‌های» 1400، منصور ضابطیان، نویسنده و برنامه‌ساز رادیو و تلویزیون، میزبان سه نفر از صداپیشگان مجموعۀ 23 کتاب صوتی بود. فاطمه امینی، آزاده مؤیدی‌فرد و حامد مدرس از حال و هوای داستان‌های سواد مالی، اثرگذاری این کتاب‌ها بر خودشان و کودکان صحبت کردند.
کودکی؛ مناسب‌ترین سن آموزش سواد مالی
در ابتدای برنامه، منصور ضابطیان از تأثیر قصه‌ها و قهرمانان آن‌ها در کودکان گفت: داستان‌ها ماجرای قهرمان‌های دوست‌داشتنی ما هستند که می‌خواهند به مقصد و هدفی برسند؛ اما در طول راه با مشکلات و دست‌اندازهای زیادی مواجه می‌شوند و بر همۀ آن‌ها غلبه می‌کنند. همین پیچ و تاب‌هاست که داستان را شنیدنی می‌کند و در ذهن ما می‌ماند. انسان‌ها به دنبال قهرمان می‌گردند و از همین روست که دوست دارند خودشان قهرمان شوند و با قهرمان همذات‌پنداری می‌کنند. این کشش و دوست داشتن داستان در کودکان به مراتب بیشتر است و تصویرهایی که در ذهن کودکان نقش می‌بندد، به اندازه‌ای مؤثر است که آیندۀ آن‌ها را می‌سازد. به همین دلیل، داستان‌ها بهترین ابزار آموزش در کودکان است. بر خلاف ما، کودکان علاقه دارند کتاب‌ها را بارها و بارها بخوانند و هر بار از آن‌ها لذت ببرند.
این روزها کمتر کسی را پیدا می‌کنیم که درگیر دخل و خرج نباشد، به وام و پس‌انداز و بیمه فکر نکند و اینکه کجا سرمایه‌گذاری کند، مسأله‌اش نباشد. سواد مالی به ما کمک می‌کند امور مالی خودمان و خانواده‌مان را بهتر مدیریت کنیم؛ یعنی مقیاس آن فرد و خانواده است و کاری به سیاست‌های خرد و کلان اقتصادی ندارد. با وجود اهمیت فوق‌العاده زیاد سواد مالی، در ایران کمتر در مدارس و دانشگاه‌‌ها چیزی از آن می‌شنویم. در حالی که در بسیاری کشورها سواد مالی به کارکنان، بازنشستگان، دانشجویان و... آموخته می‌شود. بهترین سن برای آموزش سواد مالی سنین کودکی است. این آموزش‌ها در دورۀ ابتدایی با داستان منتقل می‌شود تا فهم آن برای کودکان ساده‌تر باشد.
اثرگذاری آشنایی کودکان با سواد مالی از آن جا ناشی می‌شود که سواد مالی با طرح موضوعاتی کودکان را با اهمیت کار و درآمد، شغل‌های مختلف، ارزش پول و مصرف درست آشنا می‌کند و به آن‌ها می‌آموزد کار و همکاری چه ضرورتی دارد، کالا چطور تولید می‌شود، مفهوم و اهمیت پس‌انداز و سرمایه‌گذاری چقدر است، نحوۀ خرید و مواجهه با تبلیغات گوناگون چطور است و نحوۀ مدیریت دخل و خرج و پول‌توجیبی چگونه است.
آموزش‌های کودکی؛ پایۀ رفتارهای بزرگسالی
فاطمه امینی، صداپیشه، بازیگر و مجری که بچه‌ها او را با نام «خاله گلی مل‌مل» می‌شناسند، اولین مهمان برنامه بود. او تیتراژ همۀ کتاب‌های این مجموعه را خوانده است. فاطمه امینی پس از گریزی به خاطرات دوران کودکی و تجربه‌هایش در پس‌انداز و پول‌توجیبی گفت: آموزه‌هایی که پدر و مادرها در کودکی به فرزندان‌شان می‌دهند، در آن‌ها نهادینه می‌شود و تا بزرگسالی در رفتارهای آن‌ها نمود پیدا می‌کند. من در اولین تجربه‌هایم در کودکی، ماه‌ها پول‌های اندک روزانه‌ام را جمع کردم تا برای زمان به دنیا آمدن پسرخاله‌ام هدیه‌ای بخرم. در پس‌انداز پول موفق بودم؛ اما در خرید تجربۀ خوبی نداشتم و برای نوزاد توپ خریدم. در آن دوران کسی به ما خرج و پس‌انداز را آموزش نمی‌داد.
من هنر پس‌انداز و اهمیت آینده‌نگری را از پدر و مادرم یاد گرفتم. از کودکی در زمان خرید و مصرف به ما تأکید می‌کردند که «فردا هم روز خداست.» این جمله به ما یادآوری می‌کرد که امروز از آن چه داریم به اندازه کافی مصرف می‌کنیم و لذت ببریم و از اندوخته‌مان برای فردا هم استفاده می‌کنیم.
داستان‌های سواد مالی؛ اثرگذار و الهام‌بخش
آزاده مؤیدی‌فرد، صداپیشۀ عروسک دوست‌داشتنی «چرا» مهمان بعدی برنامه بود. مؤیدی‌فرد دربارۀ انتقال محتوای مناسب به کودکان و نقش دست‌اندرکاران در این زمینه گفت: تفاوت‌های کودکان امروز با کودکان سال‌های پیش، هم بار مسئولیت آموزش‌دهندگان در هر نقشی را سنگین‌تر می‌کند و هم مسیر را برای آموزش به کودکانی با امکان پذیرش بیشتر هموارتر می‌کند. از سوی دیگر، باید مراقب بود کودکانِ در معرض تکنولوژی و دنیایی از آموزش‌ها و محتواها، چه چیزی دریافت کنند که هم لذت‌بخش باشد و هم مفید. این ویژگی در آموزش مفاهیمی مانند سواد مالی به مراتب سخت‌تر و حساس‌تر است.
بیشتر ما در کودکی از آموزش مفاهیم مالی بی‌نصیب بوده‌ایم. خواندن این کتاب‌ها و همکاری با این پروژه، فرصت مغتنمی برای من بود، به حدی که با خواندن چند جلد از این کتاب‌ها به شدت تحت تأثیر قرار گرفتم. ویژگی‌های بارزی در این کتاب‌ها وجود داشت، از جمله هدف داشتن، استمرار شخصیت‌ها در رسیدن به هدف، خوشایند بودن داستان، الهام‌بخش بودن و واقعی بودن شخصیت‌ها. کودک بعد از خواندن کتاب به راحتی می‌تواند با شخصیت اصلی همذات‌پنداری کند و موقعیت کنونی خود را شبیه‌سازی کند.
آموزش‌های سواد مالی؛ درسی برای کودکان و بزرگسالان
آخرین مهمان مراسم، حامد مدرس، صداپیشۀ چند داستان این مجموعه بود. او با اشاره به نقش مؤثر آموزه‌های سواد مالی در زندگی کودکان دیروز، گفت: خواندن این کتاب‌ها من را به این فکر انداخت که کاش مسألۀ هوش و سواد مالی در زمان ما و دهۀ شصت مطرح شده بود. اگر این مسائل را در کودکی آموخته بودم، مطمئنم الان زندگی بهتری داشتم. البته که این آموزش‌ها در این زمان ضرورت بیشتری دارد. من از این کتاب‌ها آشنایی با ارزش پول و برنامه‌ریزی برای خرج را یاد گرفتم و به نظرم این آموزش‌ها برای هم‌نسلان من بسیار مفید است.
او اشاره کرد کارشناسان و متخصصان در آکادمی هوش مالی، با آگاهی از جنبه‌های مختلف سواد مالی و تسلط بر آن، روش درست انتقال این مفاهیم به کودکان را می‌دانند. داستان‌گویی یکی از این روش‌هاست که با ساده‌سازی مفاهیم و اصطلاحات تخصصی، به خوبی به کودکان آموزش می‌دهد. در این میان نباید از نقش پدر و مادر و آشنایی آن‌ها با مسائل و رفتارهای مالی هم غافل شد. مسألۀ سواد مالی موضوعی نوپا در کشور ماست و این موضوع باید ابتدا به پدر و مادرها آموزش داده شود. امیدوارم مداخله‌های غیرتخصصی در کار دوستان ما در آکادمی صورت نگیرد و اجازه دهند آن‌ها به صورت تخصصی کارشان را انجام دهند.
داستان‌های سواد مالی؛ کودکانی انتخاب‌گر و اثرگذار
صحبت‌های منصور ضابطیان، پایان‌بخش برنامه بود: بچه‌ها عاشق داستان‌ها هستند. خیلی از آن‌ها دوست دارند داستانی را بارها و بارها گوش کنند و هر بار از آن لذت می‌برند. داستان‌ها در ذهن کودکان نقش می‌بندد و این تأثیر آن قدر زیاد است که آیندۀ آن‌ها را می‌سازد. حالا اگر این داستان‌ها دربارۀ موضوعی مهم به نام «سواد مالی» باشد که یونسکو نیز آن را یکی از سوادهای لازم برای حال و آینده اعلام کرده، حتماً ارزشمندتر هم خواهد بود.
نکتۀ جالبی که در این مجموعه داستان‌های سواد مالی وجود دارد، این است که در اغلب این داستان‌ها، مسأله و مشکل مالی وجود دارد؛ یا درآمد پدر خانواده کم است، یا نمی‌تواند محصولاتش را بفروشد، یا اصلاً پدر خانواده حضور ندارد و این فرزند خانواده است که آن مسأله را حل می‌کند. یعنی اولاً کودک متوجه موضوع است و دوماً با تلاش و هوش خود آن را حل می‌کند. کودکانی که این‌گونه آموزش ببینند، حتماً اعتماد به نفس بیشتری خواهند داشت و به جای آنکه پشت سد بیکاری و مسائل اقتصادی جامعه جوانی‌شان را از دست بدهند، راه‌حلی برای خود و جامعه پیدا می‌کنند. بنابراین، سواد مالی نه موضوعی فانتزی، که موضوعی است که می‌تواند زندگی ما، بچه‌ها و کل کشور را متحول کند.
امیدواریم حرکتی که آکادمی آغازگر آن بوده، با مشارکت همۀ علاقه‌مندان به رشد و پیشرفت کشور، ادامه داشته باشد و هر سال روایت‌گر این دستاوردها باشیم.
نسخۀ صوتی مجموعۀ 23جلدی داستان‌های سواد مالی، در قالب نمایش شنیداری، برای کودکان چهارم تا ششم دبستان تولید شده است و در اپلیکیشن فیدیبو قابل دسترسی است. کتاب‌های صوتی در فیدیبو و خود کتاب‌ها از طریق فروشگاه الکترونیکی انتشارات «قدیانی» و وب‌سایت «دیجی کالا» در دسترس علاقمندان قرار گرفته است.
در ادامه می‌توانید فیلم کامل این برنامه را ببینید:
