با افزایش چشمگیر قیمت خودرو و کاهش قدرت خرید مردم، گزینۀ خرید اقساطی خودرو بیش از پیش محل توجه قرار گرفته است. کلاهبرداران با ورود به این فضا و سوءاستفاده از ناآگاهی برخی افراد، در قالب راه‌اندازی صوری شرکت‌های لیزینگ خودرو کلاهبرداری می‌کنند و پرونده‌های قضایی این‌ دست شکایت‌ها رو به افزایش است. در این مطلب، رایج‌ترین کلاهبرداری‌ها را در لیزینگ خودرو بررسی می‌کنیم.

1. کلاهبرداری قانونی
کلاهبرداران با تأسیس شرکت لیزینگ، بدون قصد تحویل خودرو، تبلیغات و جذب مشتری کرده و قرارداد را به گونه‌ای تنظیم می‌کنند که مسئولیتی بابت تأخیر در تحویل نداشته باشند. در مقابل، در ازای انصراف مشتری مبلغی (معمولاً 10درصدی) از سپردۀ او کسر می‌شود. کارشناسان و مدیران شرکت با علم به این موضوع، ماه‌ها مشتریان را سرگردان می‌کنند تا در نهایت، از تحویل خودرو ناامید شوند و تقاضای انصراف بدهند. کلاهبرداران بدون هیچ هزینۀ خاصی از محل کسر مبلغ بابت انصراف مشتریان، کسب درآمد می‌کنند.

پیشگیری: بهتر است سراغ شرکت‌های لیزینگ تازه‌تأسیس نروید و تحقیق کنید کدام شرکت سابقه و رضایت مشتریان بهتری دارد. حتماً با مراجعه به سایت بانک مرکزی و مشاهدۀ فهرست شرکت‌های لیزینگ دارای مجوز از معتبر بودن شرکت لیزینگ اطمینان یابید.

2. فروش اقساطی در سایت‌ها، صفحه‌ها و کانال‌های مجازی
کلاهبرداران در قالب مجموعه‌هایی بی‌نام و نشان اقدام به تبلیغات و فروش اقساطی خودرو می‌کنند. معمولاً قیمت و سود اقساط به قدری جذاب است که عده‌ای حاضر به ثبت‌نام و پرداخت پیش‌پرداخت می‌شوند. کلاهبرداران پس از مدت کوتاهی فعالیت و جمع‌آوری مبالغ هنگفت در قالب پیش‌پرداخت، متواری می‌شوند.

پیشگیری: حتماً با مراجعه به سایت بانک مرکزی و مشاهدۀ فهرست شرکت‌های لیزینگ دارای مجوز از معتبر بودن شرکت لیزینگ اطمینان یابید و اصلاً به آگهی‌های متفرقۀ فروش اقساطی خودرو توجه نکنید.

3. تفاوت خودرو بازدیدی و تحویلی
کلاهبرداران در طرح‌های فروش اقساطی خودروهای کارکرده، زمان بازدید و کارشناسی خودرویی را به مشتری نشان می‌دهند و پس از عقد قرارداد و در موعد تحویل، خودرو مشابه دیگری را تحویل می‌دهند. گاهی حتی با جعل شماره شاسی مشکلات زیادی برای خریدار به وجود می‌آورند.

پیشگیری: ترجیحاً سراغ خرید اقساطی خودرو کارکرده نروید. در صورت تمایل به این کار، حتماً شرکت‌های معتبری را انتخاب کنید که هم‌زمان با بازدید و عقد قرارداد، خودرو را تحویل می‌دهند. بررسی مشخصات کارت خودرو و بدنۀ خودرو نیز از اقدامات ضروری در این مواقع است.

4. فروش اقساطی خودرو به چند نفر
کلاهبردار یک خودرو را به چند مشتری به صورت اقساطی می‌فروشد و در نهایت متواری می‌شود.

پیشگیری: حتماً از اعتبار شرکت لیزینگ مطئمن شوید و سراغ شرکت‌هایی بروید که تحویل فوری دارند؛ یعنی هم‌زمان با عقد قرارداد، خودرو را تحویل می‌دهند. در این حالت، امکان این نوع کلاهبرداری بسیار کاهش می‌یابد.

5. فروش اقساطی خودرو لوآپشن به نام فول‌آپشن
بیشتر خودروسازان خارجی خودروهای خود را در دو مدل لوآپشن با امکانات و قیمت کم‌تر و فول‌آپشن با امکانات و قیمت بیشتر عرضه می‌کنند. کلاهبرداران در فروش اقساطی خودروهای کارکردۀ خارجی با ادعای فول‌آپشن بودن خودرو قرارداد را تنظیم می‌کنند؛ اما پس از چند ماه و تحویل خودرو، مدل لوآپشن که اختلاف قیمت بسیاری دارد را تحویل می‌دهند. معمولاً مشتریان پس از گذشت چند ماه و پرداخت تعدادی از اقساط از این ماجرا باخبر می‌شوند که دیگر بسیار دیر است.

پیشگیری: پس از انتخاب شرکتی معتبر، گزینۀ تحویل فوری را مدنظر داشته باشید. حتماً خودرو را به کمک کارشناسان خبره ارزیابی کنید و تمام آپشن‌ها را در قرارداد قید کنید. در زمان تحویل خودرو نیز (در صورتی که زمان تحویل مدتی پس از تنظیم قرارداد است) باز از کارشناس کمک بخواهید و در صورت هر گونه مغایرت، خودرو را تحویل نگیرید.

6. کلاهبرداری با اهرم قرارداد
بسیاری از کلاهبرداران لیزینگی با گنجاندن برخی بندها و کلمات در قرارداد، کلاهبرداری می‌کنند. برای نمونه، مبلغ پیش‌پرداخت نقدی را در قرارداد با پیشوند کلمۀ «حداقل»، غیرقطعی و با قابلیت افزایش تعهد می‌گیرند. مشتری نیز با تصور اینکه پیش‌پرداخت همان مبلغ اعلام‌شده است، اقدام به خرید می‌کند، در حالی که این مبلغ در قرارداد، حداقل مبلغ بوده و قطعی نیست و فروشنده می‌تواند آن ‌را به دل‌خواه خود افزایش دهد. در مثالی دیگر، مدت زمان تحویل خودرو را با پیشوند کلمۀ «حداقل بیست تا چهل‌وپنج روز کاری» اعلام می‌کنند. این مدت تا هر زمان که فروشنده بخواهد، افزایش می‌یابد، چرا که واژۀ «حداقل» آمده است. گاه، زمان استرداد وجه متقاضیان پس از انصراف آن‌ها از شروط یک‌طرفۀ این‌گونه قراردادها از شش تا دوازده ماه تعهد می‌شود که زمان بسیار زیادی است و کلاهبردار در این مدت به صورت قانونی با سرمایۀ مشتریان کار می‌کند.

پیشگیری: پس از اطمینان از اعتبار شرکت لیزینگ، حتماً بند به بند قرارداد را با دقت مطالعه کنید. در صورت وجود ابهام، تا زمان مشورت و رفع ابهام، از امضای عجولانۀ قرارداد بپرهیزید.

رعایت این نکات مهم کمک می‌کند معاملۀ ایمن‌تری داشته باشید و ریسک کلاهبرداری در خرید اقساطی خودرو را به شدت کاهش دهید:

1. فریب قیمت ارزان‌تر، سود کمتر، قرعه‌کشی و تسهیلات نامتعارف را نخورید.

2. از مجموعه‌ای خرید کنید که حتی اگر سند را در رهن نگه می‌دارد، از همان ابتدا آن را به نام خریدار می‌زند.

3. از تنظیم‌کنندۀ قرارداد بخواهید همۀ هزینه‌ها اعم از پیش‌پرداخت، مبلغ اقساط، کارمزدها و موارد مربوط به پلاک و بیمه را مکتوب و شفاف قید کند تا زمان تحویل خودرو، با درخواست‌های نامتعارف مواجه نشوید.

4. قرارداد را به دقت و با چشمان باز بخوانید. اگر اطلاعات حقوقی کافی ندارید، حتماً از مشورت مشاور حقوقی مجرب بهره بگیرید.

5. شرکت‌های فروش لیزینگی علاوه ‌بر مجوز و شمارۀ ثبت، باید خودرو را آنی به شما تحویل دهند. بسیاری از کلاهبرداران با وعدۀ تحویل خودرو در هفته‌ یا ماه‌های آتی خریداران را فریب می‌دهند.

6. بیشتر از تسهیلات خرد کوتاه‌مدت استفاده کنید؛ زیرا هر چه تعداد اقساط بیشتری را انتخاب کنید، سودی که باید به شرکت لیزینگ بپردازید نیز بیشتر می‌شود.